"Türkiye'de Kadın" başlıklı araştırmamızın 3. Bölümünü oluşturan ve OSMANLI SARAY KADINLARI adını taşıyan bu bölüm, çeşitli din, mezhep ve milletten kadınların her devirde Osmanlı Sarayı'na nasıl alındıklarını, cariyelik dönemlerinden itibaren Padişahın eşliğine yükselebildikleri ana kadar yaşantılarını nasıl sürdürdüklerini ayrıntılı ve belgesel olarak içermektedir. Osmanlı Saray Haremi'ni (Harem-i Hümayun) saraylıların dışında bir kimsenin görmesi ve bu konuda söz söylemesi mümkün değildi. Bu sebeple Harem'de yer alan görevliler, cariyeler, kadınlar, ikballer, kadın efendiler, hasekiler ve nihayet valide sultanların çeşitli zamanlarda İstanbul'u ziyaret eden yabancı uyruklu ressamlar tarafından yapılmış resimleri genellikle pek nadir istisnalarla hayal ürünü olmakla beraber, Avrupalı sanatçıların o dönemdeki hayal ve sanat güçlerini belgelemesi bakımından ilginçtir. Aslında elimizdeki verilere göre, Osmanlı Sarayı'nda saltanat sürmüş kadınlar arasında gerçek portresi olanlar sadece Hürrem, Kösem ve Gülnuş Sultanlardır. Sayıları oldukça kabarık olan, özellikle Avrupalı gezgin diplomat ve yazarlar XVI. yüzyıldan itibaren eserlerinde Osmanlı Saray Haremi'nden uzun uzadıya söz etmeye başlamışlar, Harem kadınlarının yaşadıkları hayatın çeşitli evrelerini hayal ettikleri biçimde anlatmışlardır. Bu tarihten XIX. yüzyılın sonlarına kadar Osmanlı Haremi'ni ve saray kadınlarını tuvallerinde canlandıran yabancı uyruklu ressamların eserleri Dünyanın tanınmış müzelerinde ve özel koleksiyonlarda yer almıştır. Harem'i ve Saray kadınlarını tuvallerinde canlandıran ve çoğu Avrupalı olan bu yabancı uyruklu ressamları şöyle sıralayabiliriz: Thomas ALLOM (İngiliz), Maria Belli (İtalyan), Brandin (Fransız), Giovanni BRINDESI (İtalyan), Nicolas BRIOT (Fransız), Corneille Le BRUN (Fransız), Abraham BRUYN (Alman), A. Castellan (Fransız), George de la CHAPELLE (Fransız), Eugene DELACROIS (Fransız), Deronte (İtalyan), G. Diamantovski (Rus), Antoine de FAVRA (Fransız), Luigi FIGUIER (İtalyan), Jean-Leon GEROME (Fransız), Karl GlRARDET (Fransız), M. Guer (Fransız)...

---