"İstanbul Ermeni Kiliseleri" adını taşıyan bu eser, bana gurur vermektedir. Ermeni Cemaati'nin İstanbul kiliseleri, bu şehrin tarihi, kentsel dalgalanmaları, toplumsal hayatı ve sanatı ile büyük ölçüde bağıntılıdır. Bu itibarla her ne kadar bu kitap "İstanbul Ermeni Kiliseleri" başlığını taşıyor ise de, onun asıl niteliğini ve yerini belirleyen "İstanbul" kelimesidir. Böyle bir eserin başarılı olması, yazarının tarih alanındaki derin bilgisine ve tarafsız tutumuna bağlıdır. Sayın Pars Tuğlacı'nın günümüze dek yayınlanmış olan eserlerinden edindiğimiz olumlu izlenimler sonucu, bu son eserinin de onun ününe yaraştığı yargısına varmış bulunuyoruz. 5 Eylül 1990 günü Türkiye Ermenilerinin 83. Patriği seçilip İstanbul'a geldikten sonra o güne dek sadece adıyla tanıdığımız Sayın Pars Tuğlacı ile tanıştık ve bilim alanındaki yeteneğini takdir ettik. İstanbul'da inşa edilmiş bulunan kiliselerimizin mimarı üsluplarını göz önünde bulundurduğumuz vakit, onları iki ana grupta toplayabiliriz: I. 1840'tan önce inşa edilmiş kiliseler. 2. 1840'tan sonra inşa edilmiş kiliseler. Sultan II. Mahmud'un oğlu genç Sultan Abdülmecid, 9 Kasım 1839 günü ilan ettiği Tanzimat-ı Hayriye ile yalnız gayr-i müslim tebaanın yaşam koşullarının ıslahını sağlamakla kalmamış, aynı zamanda mabetlerin mimari üslupları hakkında o tarihe kadar uygulanagelen sınırlamaları da tamamen kaldırmış ve bu arada kubbe ve çan kulelerinin yapımına izin vermişti. Tarihi olgular, kiliselerin mimari tarzı ve bunlarla ilgili ayrıntıları içeren bu oylumlu araştırma ürünü, Sayın Tuğlacı'nın günümüze dek yayınlanmış olan değerli eserlerine bir tane daha katmış olmakla beraber, İstanbul kiliseleri hakkında incelemeler yapmak isteyen bilim adamlarına da güvenilir bir kaynak oluşturmaktadır. Değerli araştırmacımızı yürekten kutlar, onunla birlikte bu kitabın yayınlanmasında emeği geçenleri takdis ederiz. Türkiye Ermenileri Patriği Karakin Başpiskopos Kazancıyan

---