(1. Ciltten Devam) ......................................... Yine aynı önsözde müellifler, eserde, hüner göstermek, çok laf etmek yerine, geçen asır devlet adamlarının -çok defa pek çok kimsenin ne görmüş ne de işitmiş olduğu- umumi ve hususi ahvalini, gizli kalmış taraflarıyla doğru olarak tespit etmek gayesi güdüldüğünü; daima objektif kalınmaya çalışıldığını; tasnif bakımından da bir şahısla ilgili olarak yalnız bir yerde bahsetmek mümkün olmayıp müteaddit yerlerde zikredildiğini ifade etmişlerdir. Müelliflerden Ali Rıza Beyin hayatı hakkında, bütün araştırmalara rağmen maalesef bir bilgi bulunamamıştır. Onun bazı ilgi çekici anekdotları, II. Mahmud'un kızları Atiye ve Hadice Sultanların dairesi baş-kalfası olan annesinden nakletmesi, Saray'a olan yakınlığına delalet etmektedir. Ali Rıza Bey'in yine tefrika halinde bulunan ve ''On üçüncü asr-ı hicride İstanbul Hayatı" adındaki eserinden yapılan seçmeler, daha önce 1001 Temel Eser serisinin 11. kitabı olarak "BİR ZAMANLAR İSTANBUL" adıyla yayınlanmıştı. Eserin ikinci müellifi Mehmed Galib Bey'in (1865-1935) şahsı ve yakınları hakkında gerek bu kitapta, gerekse "Sadullah Paşa yahut Mezardan Nida" (İstanbul, Ebüzziya Matbaası,19D9) adlı eserinde verdiği bilgiler ile diğer literatürdeki kayıtlar kendisini daha iyi tanımamıza imkân vermektedir: 1883'de Mekteb-i Sultani'yi (Galatasaray Lisesi) bitiren Mehmed Galib, daha sonra hariciye hizmetine girmiş, bazı mühim müzakere ve konferanslarda kâtip olarak hazır bulunmuş, Sadullah Paşa'nın elçiliği sırasında üç yıl (1886-1889) Viyana sefaretinde ikinci kâtiplik yapmıştır. Hariciye memurluğu ve elçiliklerden sonra, Mehmed Galib Bey'i, Kastamonu ve Ankara vali muavini, Manisa ve Beyoğlu mutassarrıfı ve nihayet Kastamonu ve 1919'da Trabzon valisi olarak görüyoruz. Mehmed Galib Bey'in haber kaynaklarının başında,1252 (1836)-1295 (1878) arasında tam 43 yıl, Reşid, Ali ve Fuad Paşaların maiyetinde devlet hizmetinde bulunmuş olan babası Kabzımal-zade Said Efendi (1237-1325-1822-19D7) gelmektedir...

---