Bu derleme, daha 1943 'te henüz sekizinci sınıf öğrencisi iken çıkardığı sınıf dergisine karikatür yapmaya özenen, ama bunu yeterince geliştiremeyince, gerçek karikatürcülerin eserlerini toplama tutkusuna kapılan birinin ürünüdür. Böylece sayıları belki on bini bulan bir koleksiyona sahip oldu. Bunlardan nasıl yararlanabileceği konusunda bir karara varamamış iken, Bileşim Yayıncılık'ın yetkilileri, bir karikatür tarihi yazma önerisiyle yolu gösterdiler. Karikatür albümleri, ünlü karikatürcülerin biyografileri, bazı olayların ve dönemlerin çizimlerle değerlendirilişine ait yayınlar pek çoktur. Hatta Turgut Çeviker'in 19. yüzyılın ortasından yakın zamanlara kadar bütün sanatçıları, yayınları ve eserlerini kronolojik sırayla tanıtan ciltleri de var. Dolayısıyla alışılmışın dışında bir düzenleme gerekiyordu. Karikatürü sadece bir güldürme ve yerme aracı sayma anlayışının yetersizliğini dikkate alarak, kamuoyu oluşturma işlevi üzerinde durmayı yeğledim. Bu suretle toplumumuzun son yüz elli yıllık tarihi üzerindeki etkisi ve yönlendiriciliği gündeme getirilmiş olacaktı. Osmanlı/Türk toplumunun en büyük değişme sürecinde bu rol gerçekten önemlidir. Tarih yazımında belgelere dayanmak esastır. Yorumlar bunlara dayanınca değer kazanır. Böyle bir araştırmanın belgeleri de karikatürlerdir. Toplumun değişmesindeki temel sorunların yansıtılış şekline dayalı kurgumuzda, çizimlerin sanatsal değerinden çok, topluma verdikleri mesajlar üzerinde durmak gerekti. Bir fikri savunan ve karşı çıkanların eserlerini bir arada sunmaya özen gösterdim. Bu tercihin, sanatçıların kendilerince en kıymetli saydıkları ürünlerine çalışmada yer verilmemiş olması şeklindeki eleştirilere yol açması doğaldır. Ancak, bizim, karikatür sanatının en değerli ürünleri kadar en çok tartışma yaratanlarını tercih ettiğimiz anımsanmalıdır. Bu tür bir çalışma ilk kez gerçekleştirildiği için, binlerce örnek arasından yapılan seçimlerde eksiklikler olması kaçınılmazdır. Bu kurgu sebebiyle gelecek bütün eleştirileri saygı ile karşılayacağımı peşinen belirtirim; zira her uyarı kitabın daha sonraki baskılarının zenginleşmesini sağlayacaktır.

---