Türkler, tarih boyunca aralıksız olarak bağımsız devletler ve imparatorluklar kurmuşlar, her zaman özgür olarâk yaşamışlardır. Kurulan bu devletlerin yıkılış nedenleri arasındaki benzerlikler her zaman aynı olmuştur. Yıkılışın başlıca nedeni, dış düşmanca çeşitli yollarla devlet otoritesinin zaafa uğratılmasıdır.
Osmanlı imparatorluğundan Türkiye Cumhuriyetine geçiş de bu tarihî kaderin son bir defa daha tekrarlanmasıdır.
Amma bu geçiş kolay olmamıştır. Batı emperyalizmine ve sömürgeciliğine karşı Türk Milleti sonu tam bir zaferle biten soylu kavgayı Meclis’i ile birlikte vermiştir.
Birinci Dünya Savaşı öncesinde, Osmanlı imparatorluğu tüm çabalara rağmen, kalkınmasını başaramamış, sanayiden yoksun, borçlu, zayıf ve iç kargaşalar içinde çırpınmaktaydı.
Artık devrini tamamlamış, yıkılmaya yüz tutmuştu.
Birinci Dünya Savaşı, denizaşırı sömürge imparatorlukları dışındaki imparatorlukların yıkılması ile sonuçlandı. Savaş sonrasında Avrupa ve Asya haritalarında çok büyük değişiklikler oldu.
imparatorluk olarak dağılan devletlerin Avrupa kıtası üzerindeki yaşamları biçim değiştirerek sürüp giderken Türkler, Avrupa kıtasından sadece imparatorluk olarak değil, soy ve ulus olarak da atılmak isteniyordu.
Bizim Cumhuriyet Tarihimize ve ebedî istiklâlimize onurlu bir başlangıç olan ilk Meclis hangi ortam içinde toplandı?. Hangi zor şartlar içinde açıldı?.. Bunu bilmek kadar; endişe verici şartlar içinde «Kuvâyı Milliye Ruhunu» hatırlamak ve hatırlatmak da her aydın Türk’ün görevidir.
Atatürk, Millî Mücadeleyi yalnız ordularla yapıp kazanmadı. Millî Kurtuluş davasını millet temsilcilerinden meydana gelmiş Büyük Millet Meclisi ile yürüttü. Bu tutumunu da ölünceye kadar değiştirmedi. Kurtuluş Savaşının, zaferlerin ve inkılâpların şerefini de ona mal etti. Millet Meclisini her zaman, devleti oluşturan müesseselerin en üstünde gördü ve gösterdi...

---