Şair, felsefeci ve devlet adamı Rza Tevfik Bölükbaşı 1869'da günümüzde Bulgaristan sınırları içinde bulunan (Svilengrad]) o yıllarda ise Edirne vilayetine bağlı bir kaza olan Cisr (Cisr-i Mustafapaşa)'da doğdu. Babası Mülkiye kaymakamlarından Hoca Mehmet Tevfik'dir. Babasının isteği üzerine İstanbul'da bir Musevi okulunda okudu. İspanyolca ve Fransızca öğrendi. Babasının kaymakamlık yaptığı Gelibolu'da rüştiyeyi (ortaokul) bitirdi. 1883 yılında girdiği Galatasaray Lisesi'nden 1888'e kadar okumuş, daha sonra Gelibolu Rüştiyesi'nden mezun olmuştur. Öğrenci hareketlerine katıldığı için Mülkiye'den kovulduktan sonra 1890'da Tıbbiye'ye girdi. Tıp eğitimi sırasında da birkaç defa hapse girdi, çıktı, hapiste mahkumları isyana teşvik etti. Okulu 1899'da bitirip doktor olabildi. 1907'de İttihat ve Terakki Cemiyeti'ne girdi ve bir yıl sonra Edirne mebusu olarak Osmanlı parlamentosuna girdi. Bir süre sonra İttihat ve Terakki Cemiyeti ile anlaşmazlığa düştü. Balkan Harbi'nin İttihatçılar yüzünden çıktığına inanıyor, devletin Birinci Dünya Savaşı'na girmesine karşı çıkıyordu. İttihatçılarla mücadele için 1912'de Hürriyet ve İtilaf Partisi'ne girdi. Bu sırada Sultan II. Abdülhamit'ten özür dileyen bir şiir de yazdı. 1918'de son Osmanlı kabinesinde Maarif Nazırı (Eğitim Bakanı) olarak bulundu. Aynı yıl hür ve kabul edilmiş masonlar büyük locası'nın büyük üstadı oldu. 1919'da Şura-yı Devlet (Danıştay) Reisliği yaptı. Darülfünun'da felsefe dersleri verdi. Felsefenin eğitim sisteminde yer alması için çabaladı. Osmanlı delegesi olarak, Sevr Antlaşması'nı (1920) imzaladı. Bu nedenle Yüzellilikler listesinde yer aldı ve 1922'de yurtdışına kaçtı. Sürgün yıllarında Hicaz, Amerika, Ürdün ve Lübnan' da yaşadı, Af Kanunu'nan yararlanarak 1943'de kendi ifadesiyle hesaplaşmak için değil, vedalaşmak için yurda döndü. Rıza Tevfik 31 Aralık 1949'da İstanbul'da öldü.

Bibliyografya

Serab-ı Ömrüm (1934), Rıza Tevfik Hayatı ve Şiirleri (Ramazan G. Arkın -1939), Bütün Cepheleriyle Rıza Tevfik Şiirler - Makaleler - Hatıralar (Hilmi Yücebaş -1950), Filozof Rıza Tevfik Hayatı ve Eserleri (Hilmi Yücebaş -1957), Rıza Tevfik|in Tekke ve Halk Edebiyatı İle İlgili Makaleler (Abdullah Uçman -1982), Yergi Nükte ve Fıkralarıyla Rıza Revfik (Mehmet Kasım, Tan Oral -1983), Biraz da Ben Konuşayım (1993), Rıza Tevfik Şiirleri ve Mektupları (Refi Cevat Ulunay, 1993), Şiiri ve Sanat Anlayışı Üzerine Rıza Tevfik|ten Ali İlmi Fani|ye Bir Mektup Abdullah Uçman -1996), Rıza Tevfik (Doç. Dr. Abdullah Uçman, 1999), Rıza Tevfik'in Sanat ve Estetikle İlgili Yazıları (Prof. Abdullah Uçman -2000), Felsefe Dersleri (2001)