Şüphesiz göç hadisesi hangi millet ve din mensubunun başına gelirse gelsin bir insanlık dramıdır. Dolayısıyla tarihi olaylar neticesinde milletlerin zorla yer değiştirmeleri hadiseleri insanların hafızasından kolayca silinmemekte ve çeşitli izler bırakabilmektedir. Rumeli’den Anadolu’ya yönelik göçler, Avrupa Tarihi’nde son üç yüzyıldır görülen en büyük felaketlerden olması hasebiyle hatıralarda canlı kalmaktadır. Göç, kelimenin kökü itibarıyla göçmeyi, yıkılmayı, insanın köküyle bağının koparılmasını da içinde barındırmaktadır. İnsanın hayat hakkını elinde görme, boyun eğdirme, göç, şiddet kullanma ve son aşamada savaş olarak şekillenen silsilenin, belki de en haysiyetsiz merhalesi göçe zorlamadır.
Osmanlı Devleti’nin hayatiyetini sürdürdüğü zaman içinde tarafsız tarihçiler ve arşiv belgelerinin de doğruladığı üzere Gayrimüslimlere planlı, sistematik bir etnik soykırım uygulanmamıştır. Yaşanan bazı lokal hadiseler ise olayı hiçbir zaman genelleştirmez. Buna karşı; OsmanlI Yönetimi’nin Balkanlar’da zaafa uğraması sonucunda Müslüman ahali ise çeşitli vesilelerle katliam, baskı ve zorlamalar neticesinde göç etmek zorunda kalmıştır. Son iki yüzyılda Osmanlı Devleti’nin sivil nüfusunun dörtte biri Balkanlar ve Kafkaslarda meydana gelen etnik ve dini soykırım ile buna bağlı gerçekleşen göçler neticesinde eksilmiştir. Bu yaklaşık 5 milyon insana tekabül etmektedir. Bu kadar masum insanın hayatını kaybetmesinin sebeblerine, medeni ülkeler olduğunu iddia eden Batılı tarihçilerden birkaçı haricinde kimse değinmemiş ve Batı kamuoyunda sadece milyonlarca Ermeni ve Rum’un vahşi Türklerce(!) öldürüldüğü iddiası yer almıştır...

---