Osmanlı Devletinin Tanzimat devrine kadar mali ve iktisadi tarihi üzerindeki tetebbularımı dokuz kısım dahilinde cem ve telif ettim. Birinci kısım. - On dokuzuncu asrın yarısına kadar olan devirlere ait başlıca mali hadiselerin bir levhasıdır ki methal hükmündedir. İkinci Kısım. - Aynı devirlerin mali ve iktisadi hadiselerini sırasıyla gösterir. Tetebbu ettiğim eserlerde tesadüf edip te az çok bununla alakalı addettiğim tarihi bazı malumat ve vakalar sayfa altlarına da not halinde dercedilmiştir. Üçüncü Kısım. - Yine bazı hadiselerin umumi ve mütemmim bir levhasını arzeder ki, bu da netice mahiyetindedir. Dördüncü kısım. - Bidayetten yani Abdülmecit devrinden Meşrutiyet sonuna kadar yapılan harici istikrazlarla bunların nerelere sarf edildiği bu Kısımda hülasa suretiyle gösterilmektedir. Beşinci Kısım - İlk bütçeler hakkındaki tetebbulara dairdir. Altıncı Kısım. - Tanzimat'a kadar olan mülki, askeri ve ilmi teşkilata yani bu mesleklere ve hizmetlere dairdir. Yedinci Kısım - Mali idare ve muhasebe ve hazine işleri hakkındadır. Sekizinci kısım. - Yine Tanzimat devrine kadar ne gibi tekâlif ihdas edilmiş olduğunu gösterir. Dokuzuncu kısım. - Osmanlı Devletinin kuruluşundan Abdülmecit devrine kadar basılan ve tedavül eden sikkeler hakkında mücemel malumatı ihtiva etmektedir. Bu yazılar esasen 19 uncu asrın yarısına kadar olan devirlere ait olduğu halde Düyunu Umumiye ve tekâlif gibi bazı hadiselerdeki malumatın silsilesini kesmemek ve noksan bir halde bırakmamak gibi düşüncelerden dolayı Tanzimat'tan sonraki senelere de tecavüz edilmek zarureti hâsıl olmuştur.

---