Sinema, bilindiği üzere sanatların en 'kolektif' olanıdır. Bir filmin ortaya çıkmasında sayısız insanın çabası, emeği vardır. Ancak sinemayı geniş ilgi gören popüler bir sanat kılmada belki de en çok oyuncunun işlevi olagelmiştir. Geniş halk yığınlarının sinemayla ilişkisinde, film seçiminde, en çok, isimleri, yüzleri ezbere bilinen, yaşamları (bazen adım adım) izlenen oyuncuların, starların rolü vardır. Gerçi eleştirmenler kimi zaman, oyuncu dahil, filme tüm emeği geçenleri, tüm ortak çabayı ikinci planda görmeye, her şeyi yönetmene maletmeye de eğilim göstermezler değil... Bu özellikle 1950'lerde Fransız eleştirmenlerinin bir bölümü tarafından ortaya atılan "Cinéma d'Auteur: Yaratıcı-Yönetmen Sineması" kuramında belirginleşir. Bu kitabın ilk yazısı olan "Oyun ve Oyuncu"da belirtildiği gibi, birbirine zıt iki aşırı görüş ve tavırdır bunlar... Kuşkusuz yönetmenle oyuncunun önemini abartan bu 2 görüş arasında bir orta yol tutturmak da mümkündür, giderek gereklidir. 'Star' kavramı, kimi zaman bazı filmlere zarar verse de, bazı yapıtların gerçeklikle, inanılırlıkla ilişkisini zedelese de, sonuç olarak çoğu zaman sinemanın lehine işlemiş bir olgudur, çünkü sinema sanat ve sanayiinin kaçınılmaz biçimde gereksindiği büyük kitle ilgisini, rağbetini sağlamada her zaman çok işlev görmüştür. Günümüzde isimleri Fellini, Bergman, Coppola veya Kubrick olan bazı büyük yönetmenler de, aslında ve sonuç olarak bu 'yıldız' statüsünden yararlanmıyorlar mı? İsimleri çevresinde oluşan büyük ilgi ve ünle sinemanın 'starları' mertebesine erişmiş değiller mi? Bu kitap böyle bir yaklaşımın ışığında oluştu. Yönetmenlere ayrılmış bir diğer derlemenin yanı sıra, oyuncular üstüne çeşitli zamanlarda ve fırsatlarda yazdığım yazıları da ayrıca bir kitapta toplama gereğine inandığım için ortaya çıktı. 'Oyun ve Oyuncu' üstüne, 1967'de yazılmış, ama önemini hala koruduğuna inandığım bir genel inceleme yazısı var önce. Sonra ölümleri nedeniyle yazdığım uzun veya kısa yazılardan oluşan "Oyunculara Ağıtlar" yer alıyor. Ele alınan oyuncuların meslek yaşamını özetlerken, perdedeki kişiliklerini oluşturan en önemli öğeleri de irdelemeye çalışan yazılar bunlar...

---