Milli Mücadele'de Mustafa Kemal'in ve Kuva-yı Milliye kadrosunun karşısına çıkan başlıca problemlerden biri, ufukta görünen istiklal Harbi için, hükümete kaynak temin etmek olmuştu. Mütarekeden sonra, yalnız kalmış Ankara hükümeti için, kaynak bulma yolundaki tek imkân, 1917 Rus ihtilali'nden beri, Türkiye'ye olumlu bakmaya başlayan Sovyetler Birliği'ne başvurmak olduğu düşünüldü. Sovyetler Birliği'nden yeter miktarda nakdi yardım ve silah sağlanmadığı takdirde, batıdan ve güneyden ülkeyi istilaya hazırlanan düşmana karşı direnmek ve sonunda, onu geri atmak, gücümüzü aşabilecekti. Diğer yandan, 1919 yılında Rusya'nın içinde vaziyetini sağlamlaştırmış olan Sovyetler, Türkiye'yi Batı emperyalistlerine karşı bir koz ve bir alet olarak kullanmayı tasarlıyor ve Türklere dostluk mesajları gönderiyordu. Milli Mücadele'nin başında, Mustafa Kemal ve Milli Mücadele kadrosu, yukarıda sözü edilen fırsattan istifade etmeyi ve Sovyetlere yanaşmayı düşündüler. Ancak yüzyıllardır Türkler ile Ruslar arasında süregelmiş geleneksel düşmanlığı geride bırakarak, Rus çarlığının yerine geçmiş olsa da, Sovyetler Birliği ile yakın ilişkiler kurmaya ve onu, Türkiye'ye yardım elini uzatmaya ikna etmenin, hem politik, hem psikolojik olarak, çetin bir iş olacağı meydanda idi. Bu maksatla Sovyetlerde, Batı'ya karşı yürüttükleri savaşta, Türkiye'nin güvenilebilen bir dost olacağı, emperyalizme karşı mücadelelerinde onları yüzüstü bırakmayacağı kanaatini uyandırmak gerekiyordu. Ancak, kesin bağımsızlık hedefi ile yola çıkan Milli Mücadele kadrosunun, Rusların elinde oyuncak olmayı kabul etmeyeceği açık idi. Bu gerçeği de Sovyetlerden saklamak mümkün olmayacaktı. Bağdaştırılması zor görünen bu şartlar, Türkiye'de nasıl ve kimin tarafından hazırlanacak ve Sovyetlerden bedelsiz istenen yardımı sağlamak üzere, kim strateji oluşturacak ve uygulayacaktı?

---