Şu anda elinizde, beş yüz yıllık Osmanlı İstanbul'u (Devlet-i Aliyye'nin sonuna kadar burada kesilen sikkelerin üstündeki resmi, Yunanca aslından Arapçalaştırılmış adıyla) Konstantiniyye hakkında hem çok keyifle okunan hem de gayet ilginç bilgiler içeren bir kitap var. Yazarı Philip Mansel (bildiğim kadarıyla, Klasik dönem Elen uygarlığının değerli tarihçisi rahmetli Ord. Prof. Dr. Arif Müfit Mansel'in akrabası değil!), saray ve hanedanlar tarihiyle uğraşan bir İngiliz. Ben, bundan önce, onun 1988'de çıkan Sultans in Splendour: The Last Years of the Ottoman World (Debdebe İçinde Sultanlar: Osmanlı Dünyasının Son Yılları) adlı, bol fotoğraflı yapıtını biliyordum. Sultans in Splendour da bizim için çok çekici olmakla birlikte, Konstantinopolis daha bilgince ve uzun bir çalışmanın ürünü. 15 bölümle bir Sonsöz'den oluşan bu kitabın arkasındaki Kaynakça'da bine yakın kaynak sıralanmış. Ama, bu 'akademik' bir kitap değil; yani yazarı kendisini rahatça okutmayı başarıyor. (Akademik olmamasının bir göstergesi de, toplam sekiz yüz otuzdan fazla gönderme notu koymasına rağmen, bu sayının, aktardığı her anekdotun, her bilgi parçasının nereden alındığını belirtmeye yetmemesi.) Kaynakça'sındaki bine yakın yapıtın arasında birkaç tane Türkçe (birkaç tane de Almanca) olmasına karşın, Mansel herhalde Türkçe bilmiyor; yararlandıklarının çoğu İngilizce ve Fransızca eserler; ama konuyla ilgili bu dillerdeki yazın'ın hemen hemen tamamını görmüş. Ayrıca, Fransız tarihine enikonu vakıf: Büyük Devrim'de kafası giyotinle kesilen kralın daha sonra tahta geçen kardeşi XVIII. Louis ile Napoleon zamanında Avusturya Mareşali olan Ligne Prensi Charles Joseph'in yaşam öykülerini ve Viyana Kongresi'nden 1830 Devrimi'ne kadarki Bourbon hanedanının tarihini kaleme almış. Türkiye Ekonomik ve Toplumsal Tarih Vakfı'nca yayımlanan İstanbul dergisinin İngilizce '96 Seçmeleri'nde, Boğaziçi Üniversitesi öğretim üyesi, genç kuşağın en parlak tarihçilerinden Ethem Eldem, Constantinople (Kitabın İngilizce özgün adı) üstüne tanıtma yazısında... Mete TUNÇAY

---