Erasmus, "Hayvan, hayvan olarak doğar; insan, insan olarak doğmaz, oluşturulur" diyor. Doğadaki her yaratık doğal oluşumun ürünüdür; dünyaya nasıl gelmişse öyle de döner gider öbür tarafa. Kendini oluşturma iradesi bağışlanan tek yaratık insandır. Belki ondan, "eşref-i mahlûkat" (yaratıkların en şereflisi) diye adlandırılmış. İnsan, içinde doğduğu ortamla yetinmez; arar bulur, değiştirip kendinin kılar. Yaratıklar arasında kendini irade gücüyle var edip biçimleme yalnızca insana özgüdür. Bu anlamda insan kendinin mimarıdır. Orhan Karaveli'nin, kendini aydınlanmacı bir kişilik olarak oluşturan İlhan Selçuk kitabına Ali Sirmen'den esinlenerek Kendi Heykelini Yapan Adam adını vermesi rastlantı sayılmamalıdır. Yaşadıkları ve yaptıkları da gösteriyor; İlhan Selçuk yalnızca eşsiz bir gazeteci, beğenisi yüksek bir denemeci değil, düşünce yaşamında iradenin, sağlam bir ahlaklılığın, direngenliğin de simgesidir. Soluk almaya başlamasından son soluğunu verinceye değin insanın oluşumunda çevrenin etkisi sürer. Selçuk bilgiyle donanımlı, çocuklarının iyi yetişmesini amaçlayan bir aile çevresinde büyüdü. Anne iyi eğitim almış, Fransızca biliyor, çocuklarına bilgi kapılarını aralayacak kültürel birikime sahip. Baba yurtsever, Cumhuriyet devrimlerini ödünsüz savunan bir askerdir. O yola baş koyacak denli inançlı. Mustafa Kemal öncülüğünde girişilen bağımsızlık savaşının bütün evrelerine katılmış. Hayata gözünü yumana değin, Atatürk'ün izinden bir milim ayrılmamış bir eylem devrimcisi. Ülkeyi, devrimleri gözü gibi koruyan bir Cumhuriyetçi... Üçü oğlan, biri kız, bu ortamda büyüyor. Oyuncaklarla geçirecekleri zamanlan yok…

---