Yazar | : | Oktay Ekinci |
İsbn | : | 9757787043 |
Dil | : | Türkçe |
Sayfa Sayısı | : | 159 |
Ölçü | : | 13,5 x 19 cm |
Yayınevi | : | Anahtar Kitaplar |
Çevrenin bir insan hakkı olarak algılanmaya başlaması çok eski bir olgu değil. Hak ve hukuk gibi kavramlar, toplumdaki gelişmeleri arkadan izler, onlara tepki olarak gelişir ve kurumsallaşırlar. Sağlıklı ve dengeli bir çevrede yaşama hakkının bir insan hakkı değeri kazanması da, dünyada çevre bilincinin halk katmanlarında gelişmeye başladığı son 20 - 25 yılın doğurduğu bir sonuçtur.
Hiç kuşkusu yok ki, bu gelişmede, çevre sorunsalının kendinden kaynaklanan yönlendirici, zorlayıcı etkiler kadar, insan haklan alanında uluslararası düzeyde son yıllarda tanığı olduğumuz ilerlemelerin de büyük payı var. İnsan Haklan Evrensel Bildirgesi, Ekonomik ve Toplumsal Haklarla İlgili Uluslararası Sözleşmeler, Avrupa Güvenliğine ilişkin Son Senet'te yer alan ilkeler ve 1990'da imzalanan Paris Şartı, bu belgelere imza koyan devletlerin, çevreyi bir insan hakkı olarak algılamakta görüş birliği içinde bulunduklarını da onaya koymuştur.
Başkalarının ve toplumun çevre hakkına saygılı olmak konusunda, bireylere toplumsal ve etik bir sorumluluk düştüğü, günümüzde genellikle benimsenen bir görüştür. Ama bu sorumluluğu göze alarak, ya da hiç hesaba katmadan, çevreye zarar vermeyi sürdürenlere karşı halkın tek güvencesi, laik ya da laik olmayan etik kurallar ya da bireysel davranış kalıpları ve onların dayandığı değerler olabilir mi? Bu konuda, derin kaygılar var. 20. yüzyılın giderek bencilleştirdiği insan, çoğu kez, yönetim aygıtlarının da ilgisizliği ve hatta özendirici tutumları karşısında, köşeyi dönme uğruna toplumsal sorumluluklarını unutabilmektedir. İşte bu nedenledir ki, insanı, insanlık değerlerini, insan ve toplum için, insana karşı koruyacak tüzel kuralların varlığına ve bunlarla ilgili yaptırımlara her zaman gereksinme duyulacaktır.
Nitekim çevreyle ilgili uluslararası resmi toplantılarda, çevre hakkının bir insan hakkı olarak kavramlaştırılması doğrultusunda önemli adımlar atılmaktadır. Birleşmiş Milletler Avrupa Ekonomik Komisyonu'nun, Ekim 1990'da Oslo'da yaptığı toplantısının Çevre Haklan ve Sorumlulukları adını taşıması bu gereksinmenin açık anlatımıdır...
Prof. Dr. Ruşen KELEŞ - Prof. Dr. Cevat GERAY