"Selanik'ten İstanbul'a, İmparatorluk'tan Cumhuriyet'e Terakki Vakfı ve Terakki Okulları'nın tarihi, sıradan bir kurum tarihi olmanın ötesinde Osmanlı Türk modernleşme süreci ve toplumsal tarihinin de renkli bir izdüşümüdür. Terakki Vakfı ve Terakki Okulları, Osmanlı İmparatorluğu döneminde dinsel/kültürel bir alt grup/kültür tarafından Selanik'te kurulmuş, ikinci hayatına Mütareke İstanbul'unda başlamış ve gelişimini günümüze kadar kesintisiz bir şekilde sürdürmüştür. Tarihçe, bu süreçte yaşanan değişiklikler belirli bir kronoloji gözetilerek yazılmıştır. Öte yandan Terakki okullarının tarihi aynı zamanda genel ve özel eğitim tarihimiz açısından da önemli bilgiler sağladığından, elde edilebilen belgelerin birçoğu bu araştırmaya ek olarak verilmiştir. Bu tarihçenin yazımında Terakki Vakfı Özel Şişli Terakki Okulları Arşivi'nde yaptığımız araştırma sırasında büyük bir şans eseri olarak, yaklaşık 19. yüzyılın sonundan itibaren Vakfın kâtip/sekreter üyeleri tarafından tutulmaya başlanan eski yazı karar defterleri bulunmuştur. Yaklaşık 1933 yılına kadar eski yazı tutulmuş bu karar defterleri birçok konuya ışık tutmuş, tarihçenin yazılmasını olanaklı kılmıştır. Günümüze kadar aralıksız ve düzenli bir şekilde tutulan karar defterleri ile birlikte binlerce sayfa karar defteri taranmış, tarihçe yazımına yarayacak bölümleri elden geldiğince değerlendirilmiştir. Karar defterlerinin büyük çoğunluğu toplantı esnasında ve 1933'e kadar Osmanlıca tutulduğu için zaman zaman okumak oldukça güç olmuştur. Bu önemli kaynağın yanı sıra, Vakfın ve Okulların arşivinde ulaşabildiğimiz bütün diğer kaynakları kullandık. Ayrıca bu birincil kaynakların dışında Selanik Vilayeti Salnameleri ile o dönemde Selanik'te yayınlanan süreli yayınlar gibi ikincil kaynaklar da taranmış, elden geldiğince değerlendirilmiştir. Bizim için Terakki okullarının belgesel tarihçesi yazmak iki açıdan önem taşımıştır. Birinci olarak, Osmanlı İmparatorluğu'nun en önemli merkezlerinden biri olan ve henüz yeterince araştırılmamış durumdaki Selanik'in toplumsal tarihi ve gündelik yaşamı konusunda bilgi verilmesi planlanmıştır...

---