Atatürk’ün ölümünün yıldönümündeki hitabeden
Lâyemut Atatürk'ün aziz hatırasını anmak için toplandık. Beş dakika-danberi bütün Türk dünyası, her zamandan daha ziyade, daha içli ve daha derin olarak onun kudsî ve manevî havası içinde birleşmiş bulunuyor. On sekiz milyon kalbin bir tek emel ve bir tek sevgi peşinde bu kadar manalı bir şekilde birleşmiş olması Atatürk'ün, yarattığı ve daima varlığını istediği millî birliğin ne ulvî bir tezahürüdür. Bundan tam bir yıl önce gene böyle bir sabah hepimiz onun ebedî ayrılışının iztirabı içinde ayni derin yara ile, ayni öldürücü darbe ile perişan olmuştuk.
Dolmabahçe kıyılarından sıçrayan bir hıçkırık kıvılcımı bir anda bütün Türkiyeyi iztirap feryadları ile doldurdu... Bu gök kubbenin altında beşeriyet tarihinin en büyük faciası vukua geldi. Mucizeler ve hârikalar adamı bütün dünyaya, ayni acı etrafında göz yaşı döktürmek gibi bir mucize ile aramızdan ayrıldı.
Bundan tam bir sene evvel gene böyle bir sabah neden kıyamet kopmadı, neden fırtınalar ve kasırgalar çıldırmadı ve niçin biz bu iztirabm ve acının dehşeti içinde mahvolmadık? Buna cevap verebilmek bugünkü elem içinde değil, asırlarca sonra bile imkânsızdır. Onun acısı, sevgisi gibi gün geçtikçe büyüyor. Onun sevgisi, acısı gibi gün geçtikçe derinleşiyor:
«Büyüyor, gökten inip toprağa yaklaştıkça;
Büyüyor gitgide gözlerden uzaklaştıkça!»
Ona kim öldü diyebilir? Ölüm, Atatürk öldükten sonra bütün dehşetini kaybetti. «Sen öldün... demek ölüm güzeldir» diyen şair ne kadar doğru söylüyor. Bugün kim Atatürk öldü diyebilir? İşte bu anda, Atatürk içimizde bir sır gibi değil en güzel, en tatlı bir hakikat gibi yaşıyor. Bir yıldanberi çektiğimiz iztirabm dev mânası, Türk vicdanında çelikleşiyor, tunçlaşıyor. İçindeki cehennemleri haber vermiyen yanar dağların heybetli varlığile varlığımıza yerleşiyor... 

---