Fas Kralı Hassan II Anıları
Kökleri Derinlerde Bir Ağaç...
Prof. Bedrettin TUNCEL
I
Ülkemiz adma Unesco İcra Konseyi’nde bulunduğum yıllarda, iyi hatırlıyorum, 1963 haziranı sonlarında bir gün, Konsey’de Fas’ı temsil eden, sonradan da o organın başkanlığına seçilen Rabat Üniversitesi Rektörü sayın Mohammed El Fâsi, Kral Haşan IFnin Unesco merkezine geldiğini, Konsey’i de onurlandıracağını haber vermişti. Fas'ın uzun tarihinde yeri olan; bu ülkenin bağımsızlığa kavuşmasında birinci plânda rol oynıyan, daha doğrusu, güçlü kişiliğiyle iki dünya savaşı arasında halkının özelemini çektiği bağımsızlığı eksiksiz sağlıyan Mohammed V’in büyük oğlunu o gün ilk kez görecektim. 1961 yılının şubat ayı sonlarında babasının beklenmedik ölümü üzerine, otuz-iki yaşında, «Sultan» adı yerine «Kral» ünvâmnı alarak Fas tahtına çıkan Haşan II, biliyorduk ki, çocukluğundan başlıyarak babasına sadece aile bağ-lariyle değil, bağımsızlık savaşının halk arasında da babası sayıldığı için sınırsız bir sevgiyle bağlanmıştı. Derin hayranlıkla ona gönül vermişti. Fas’ın çağımızda yeniden doğuşunun simgesi sayılan Mohammed V’in oğlu, babasının güçlü, örnek kişiliğine içtenlikle tutulmuş, sıkıntılı, kara günlerde yanından ayrılmamış; Fransız koruma rejiminin Lyautey’den sonra hiç te anlayışlı sayılamıyacak hırçın, sert tutumu sonunda yurdundan koparılıp sürgünlere, Korsika’ya, Madagaskar’ın tropikal havasına götürüldüğü günlerde, bir an yanından ayrılmamış; sonra, gene onunla birlikte, ayrıldığı yurduna halkın coşkun sevinç gösterileri arasında dönmüştü. Genç Kral, Fas tahtına çıkmadan önce de devlet adamlığı görgüsü kazanmış, geniş kültürünü yüksek hukuk öğrenimiyle perçinlemiş, babası gibi uyanık, açık fikirli bir insan olarak ortaya çıkmıştı. Kendisini o gün, yanında kardeşleri prens Abdullah ile Ali, ayrıca kimi Bakanlar olduğu halde gördük, dinledik...
Prof. Bedrettin TUNCEL
I
Ülkemiz adma Unesco İcra Konseyi’nde bulunduğum yıllarda, iyi hatırlıyorum, 1963 haziranı sonlarında bir gün, Konsey’de Fas’ı temsil eden, sonradan da o organın başkanlığına seçilen Rabat Üniversitesi Rektörü sayın Mohammed El Fâsi, Kral Haşan IFnin Unesco merkezine geldiğini, Konsey’i de onurlandıracağını haber vermişti. Fas'ın uzun tarihinde yeri olan; bu ülkenin bağımsızlığa kavuşmasında birinci plânda rol oynıyan, daha doğrusu, güçlü kişiliğiyle iki dünya savaşı arasında halkının özelemini çektiği bağımsızlığı eksiksiz sağlıyan Mohammed V’in büyük oğlunu o gün ilk kez görecektim. 1961 yılının şubat ayı sonlarında babasının beklenmedik ölümü üzerine, otuz-iki yaşında, «Sultan» adı yerine «Kral» ünvâmnı alarak Fas tahtına çıkan Haşan II, biliyorduk ki, çocukluğundan başlıyarak babasına sadece aile bağ-lariyle değil, bağımsızlık savaşının halk arasında da babası sayıldığı için sınırsız bir sevgiyle bağlanmıştı. Derin hayranlıkla ona gönül vermişti. Fas’ın çağımızda yeniden doğuşunun simgesi sayılan Mohammed V’in oğlu, babasının güçlü, örnek kişiliğine içtenlikle tutulmuş, sıkıntılı, kara günlerde yanından ayrılmamış; Fransız koruma rejiminin Lyautey’den sonra hiç te anlayışlı sayılamıyacak hırçın, sert tutumu sonunda yurdundan koparılıp sürgünlere, Korsika’ya, Madagaskar’ın tropikal havasına götürüldüğü günlerde, bir an yanından ayrılmamış; sonra, gene onunla birlikte, ayrıldığı yurduna halkın coşkun sevinç gösterileri arasında dönmüştü. Genç Kral, Fas tahtına çıkmadan önce de devlet adamlığı görgüsü kazanmış, geniş kültürünü yüksek hukuk öğrenimiyle perçinlemiş, babası gibi uyanık, açık fikirli bir insan olarak ortaya çıkmıştı. Kendisini o gün, yanında kardeşleri prens Abdullah ile Ali, ayrıca kimi Bakanlar olduğu halde gördük, dinledik...
