Ölümünden beri Ziya Gökalp hakkında epeyce söz söylendiği ve birçok da yazı yazıldığı halde, ilmi çalışmaları arasında onun Türk folkloruyla de ilgilendiği hemen hiç belirtilmemiştir. Hâlbuki meşgul olduğu mevzu itibariyle, üstadın Türk folkloruna karşı yabancı kalması, kendisi için pek önemli olan bu bahse yakınlaşmaması elbette akla gelmezdi. Bununla beraber, Ziya Gökalp, Türk folkloruyla açıktan ve doğrudan doğruya alakalı görünmüyor, Avrupa ilminin felsefe ve içtimaiyat sahasında elde ettiği neticeler üzerinde daha çok ve geniş ölçüde durmak istiyordu. Fakat nihayet bu arzu bile, onun Türk folkloruyla ilgilendiğini ortaya koymasına engel olamadı. Ziya Gökalp, Malta'dan dön· dükten ve Diyarbakır'da "Küçük Mecmua" adiyle haftalık bir dergi çıkarmağa başladıktan sonra, tespit ettiği halk masallarını birer birer bu dergi ile neşretti. Bu masalların neşri, üstadın Türk folkloruyla alakasının canlı ve eksiksiz bir ifadesinden başka birşey değildi. Ziya Gökalp'in, diğer halk adet ve ananelerini bir tarafa bırakarak, Türk folkloruyla ilgisini önce masalların tespit ve neşriyle belirtmesinin neden ileri geldiği tarzında bir soru, belki hatırımızda canlanır. Böyle bir soruya bizim karşılık vermemize hacet bırakmaksızın üstat kendisi diyor ki: "Çünkü halk masalları, bir milletin en zengin hazinelerinden biridir. Milletin eski seciyesi, eski mefkûreleri masallarında mahfuzdur. Avrupa'nın bütün milletleri, milli seciyelerini, eski mefkûrelerini anlayabilmek için, memleketlerinde halk masallarını zaptetmişlerdir. Bu masalların kahramanlarını herkes tanır. Çünkü yüksek edebiyata da telmih tarikiyle girmiştir. Bu masalların çocuk terbiyesinde de büyük rolü vardır. Kıraat kitaplan hep bu masallarla doludur. Küçük çocukların dikkatini, alakasını yalnız masallar celbeder. Onlar ilk kahramanlık derslerini, bu masallardan öğrenirler (Küçük Mecmua, sayı 18, s. 10) ". Halk masallarının değerini pek iyi anlatan bu satırlar, Ziya Gökalp'in masallara verdiği önemi de izah ettiği cihetle, biz bunlara başka bir şey eklemeği gereksiz buluyoruz.

---