İsbn | : | 9753639384 |
Yayın Tarihi | : | Şubat, 1999 |
Dil | : | Türkçe |
Sayfa Sayısı | : | 414 |
Ölçü | : | 24 x 34 cm |
Yayınevi | : | Yky |
Türkiye Cumhuriyeti'nin kuruluşundan önceki dönemin siyasi tarihi Tanzimat dönemine dek çekilebilir. Ancak, anayasal düzenin ilk kurulduğu 1876 yılı bu kitabın konusu açısından daha anlamlı bir başlangıç noktası olarak görünüyor. Gerçi Mithat Paşa Anayasası kısa ömürlü olmuş, Sultan lI. Abdülhamit tarafından 1878'de rafa kaldırılmıştı; ama bütün bir neslin esin kaynağı olarak kaldı. Ayrıca, Cumhuriyetin kurulmasıyla sonuçlanan dramatik siyasi süreçte, 1881 doğumlu Mustafa Kemal Atatürk'le birlikte yer almış, İsmet İnönü (1884), Rauf Orbay (1881), Kazım Karabekir (1882), Celal Bayar (1884), Fethi Okyar (1880) gibi birçok kişi lI. Abdülhamit döneminde doğmuş ve hayata atılmıştır.
Söz konusu nesil, kökenleri yeryüzünde olan hiçbir güce karşı sorumluluk kabul etmeyen ve bütün yetkeyi kendinde toplamış bir sultanın kişisel yönetimi altında yetişmiştir. Ayrıca bu dönem, Osmanlı İmparatorluğu'nun hem Balkanlardaki ulusçuluk hareketleri, hem de, bunları destekledikleri gibi, "Avrupa'nın hasta adamı" diye adlandırdıkları imparatorluğun mirasını ölüm öncesinde paylaşmaya çalışan Avrupa'nın güçlü devletleri tarafından tehdit edildiği bir dönemdi. Rusya bir yandan Balkanlardaki Ortodoks halk üzerinde hegemonya kurmaya çalışırken, bir yandan da Akdeniz'in anahtarı olan Boğazlara göz dikmişti. Ayrıca topraklarını, Anadolu'nun "Ermeni vilayetleri" diye tanımladığı doğu kesimine doğru genişletmek niyetindeydi. "imparatorluk tacının mücevheri" diye nitelediği Hindistan'ın güvenliği nedeniyle, Mısır ve Güney Irak üzerinde de İngiltere'nin gözü vardı. Fransa, Suriye ve Kuzey Afrika'yı kendi etki alanı kabul ediyor, çiçeği burnunda emperyalist Almanya ise Osmanlı İmparatorluğu'nu, etkisini öncelikle yayması gereken bir bölge olarak görüyordu.
lI. Abdülhamit yetkesini sağlamlaştırabilmek için bir dizi kurumsal reform yaparken, Petersburg, Londra ve Paris'ten gelen baskıları dengelemek için de Berlin'i kullanmayı yeğlemişti. Devlet yönetiminde çalışacak bürokrat ve asker kadroları yetiştiren yeni okullar açtı. Sömürgelerinde milyonlarca Müslüman yaşayan emperyalist devletlere karşı kullandığı İslamcı siyasetine ise Alman desteği sağlamaya çalıştı... Feroz Ahmad