İktisadî faaliyetin ve dolayısile iktisadi ilimlerin vücûduna sebep beşerî ihtiyaçlarla bunların tatmin vasıtaları arasındaki ezelî nisbetsizliktir. Tatmin vasıtaları olan mallar tabiatta kıt olarak mevcuttur. Malları, ihtiyaçları karşılayacak derecede çoğaltmak için çalışmak, faaliyet sarf etmek lâzımdır. Kıt olan malların tezyidi için yapılan faaliyetin tatbik sahasına "istihsal" diyoruz.
İlkçağlarda ferdin esaslı ihtiyaçlarını giderecek bütün vasıtalar aile uzviyeti içinde istihsal olunurdu. Bununla beraber aile iktisadı dediğimiz bu devirde bazı küçük teşebbüslerin (esnaf teşebbüsleri) hattâ büyük imalâthanelerin (bilhassa cemaat silâhhaneleri) mevcudiyetine dair vesikalar elde edilmiştir. Fakat bu teşebbüslerin aile iktisadı yanında ancak cüz’î ve istisnaî bir rol oynadığı da tahakkuk etmiştir. Hattâ bu emmarelere istinat eden bazı tarihşinaslar ve iktisatçılar kapitalist sistemin bâriz vasıflarından biri olan «piyasa için istihsal» in menşeini tâ İlkçağlara kadar uzatmak istemişlerdir...

---