Çoksesli müzigimizin öncülerinden olan Cemal Reşit Rey, Türk Beşleri olarak anılan bir grubun üyesidir. Besteciliği kadar eğitimci, piyano pedagogu, piyanist, orkestra yöneticisi ve ıstan bul Şehir Orkestrası'nın kurucusu olarak Türk müzik tarihine geçmiştir. Babası, Servet-i Fünun dergisinde H. Nazım takma adıyla yazan, Edebiyat-ı Cedide'nin tanınmış bir yazarı, Ahmet Reşit Bey'dir. Kudüs'te mutasarrıflık görevindeyken 25 Eylül 1904 tarihinde Cemal Reşit dünyaya gelmiştir. Çok küçük yaşta ağız mızıkasıyla şarkılar çalmaya başlamış, ilk piyano derslerini annesinden almış ve sekiz yaşında bir vals bestelemiştir. İlköğrenimine İstanbul'da Galatasaray Lisesi'nde başlamış, ancak, Kamil Paşa kabinesinde dahiliye nazırı olarak babası, Babıali olayından sonra, 1913'de ailesini toplayarak Paris'e yerleşince, orta öğrenimine Lyceé Buffon'da devam etmiştir. Bu arada Paris Konservatuarı Müdürü Gabriel Faure'nin aracılığı ile piyanist Marguerite Long'un öğrencisi olmuş, müzik eğitimini de geliştirme fırsatını bulmuştur. Birinci Dünya Savaşı'nın başlamasıyla, annesi ile birlikte İsviçre'ye giderek, Cenevre'de Sı. Antoine Koleji'nde ve Cenevre Konservatuarı'nda eğitimini sürdürmüştür. 1920'de Paris'e dönerek yine Marguerite Long'un piyano kurslarına katılmış, Raul Laparra'dan bestecilik(kompozisyon) dersleri almış; ayrıca Gabriel Faure ile "Müzik Estetiği" ve Henri Defosse ile "Orkestra Şefliği" çalışmıştır. Cemal Reşit Rey'in Türk kültürüne hizmeti 1923'de Cumhuriyet'in kurulmasıyla başlar. O zamanki adıyla Dar-ül Elhan'da (sonradan ıstan bul Belediye Konservatuvarı) kompozisyon ve piyano dersleri vermek üzere yurda dönen sanatçı, 1926 yılında burada bir de koro kurmuştur. Fesli beyler ve çarşaflı hanımlardan oluşan koro konserlerine Cemal Reşit de piyano ile eşlik etmiştir. İstanbul Şehir Orkestrası'nın ilk çekirdeği olan "Yaylı Sazlar Grubu", 1934'de Cemal Reşit tarafından kurulmuştur. 1945-46 yıllarında konservatuvarın ileri sınıflarından üfleme çalgı öğrencilerinin de katılmasıyla "senfonik orkestra" özelliğine sahip olan topluluk, 1968 yılına kadar kurucusu Cemal Reşit'in yönetiminde her hafta, düzenli konserler vermiştir. 1938 yılında yeni kurulan Ankara Radyosu'na çağrılan Cemal Reşit, 1940'a dek Batı Müziği Yayınları Şefi olarak görev yapmıştır. 1940'da İstanbul'a dönerek öğretmenliğini, piyanistliğini ve orkestra şefliğini sürdürmüştür. Uzun yıllar İstanbul Radyosu'nda hazırladığı "Piyano Dünyasında Gezintiler" başlıklı programlarıyla pek çok yeni yapıtı açıklamalı olarak tanıtmıştır…

---