MACARİSTAN Budin Eyaleti ve Macaristan'daki Diğer Eyaletler Macaristan, 1526'da fethedildi. 15 yıl, 1 gün Macaristan Krallığı, padişahın tabii olarak yaşadı. Kanuni, krallığı I. Yanoş Zapolya'ya vermişti. 29 Ağustos 1541'de bu krallığı ilga etti ve Budin beylerbeyiliğini kurarak, ülkeyi doğrudan doğruya ilhak etti. Ama ülkenin Türklerce "Erdel" denilen Transilvanya kısmını Budin beylerbeyiliği dışında bıraktı ve burada tabi bir Macar prensliğinin hayatını devam ettirmesine, burasının Türklerce iskân edilmeyecek bir ülke halinde kalmasına müsaade etti. I. Yanoş'un, sadık tabiinin oğlu bebek II. Yanoş'u, Erdel hükümdarı yaptı. Esasen Zapolya hanedanı, Türk fethinden önceki Macaristan krallığı zamanında da "voyvodalık" denen irsi umumi valiliği, Erdel'de elinde tutuyordu. Kanuni, I. Yanoş'u, Erdel voyvodalığından alıp Budapeşte'de krallık tahtına oturtmuştu. Zira Yanoş Zapolya, Kral II. Layoş'la arası iyi olmadığı ve Macaristan'ı nüfuzları altına almak isteyen Charles-Quint Almanyası'ndan nefret ettiği için, Osmanlı'ya silah çekmemiş ve Mohaç meydan muharebesine katılmamıştı. Macaristan, büyük devletlerden biriydi. 1526 Türk fethinden önce, çok kudretli bir kara devletiydi. Sınırları, bugünkünün bir kaç misliydi. Mesela bugünkü Çekoslovakya, o zamanki adıyla Bohemya Krallığı da Macaristan'ındı ve Macaristan kralı, aynı zamanda Bohemya kralı idi. Ama Türkler, Çekoslovakya'yı ele geçiremediler. Kanuni, Mohaç'ta Macaristan devletine son verince, bundan faydalanan Charles-Quint de Çekoslovakya'yı Almanya'ya kattı ve kardeşi Avusturya arşidukası Ferdinand, Bohemya kralı oldu. Demek ki 1541'de Budin beylerbeyiliği teşekkül ederken, bir de tabi bir eyalet, Erdel (Transilvanya) prensliği ortaya çıktı. Erdel'de, bu bahsimizde, tarihi Macaristan'ın bir parçası olarak gözden geçirilecektir. Zaten o sırada bugünkü gibi bir Romen ülkesi değil, bir Macar ülkesidir ve Romenler, ancak azınlıktır...

---