'Prof. Dr. Jak Deleon, İstanbul efendiliğiyle Rönesans adamlığını kişiliğinde birleştiren bir yazar. İstanbul tarihinden gelen entellektüelliğiyle Rönesans'dan kaynaklanan hümanist reformculuğunun sentezi, yapıtlarına özel bir lezzet veriyor.'' Uluslar ve uygarlıklar kavşağı İstanbul üzerine yazılan derya, çizilen deniz. Onlarca dilde seyahatnameler, mimarisi üzerine tezler, tarihten "nostalji"ye uzanan cilt cilt yapıtlar birkaç kitaplık doldurur kuşkusuz. Tümel (total) bir istanbul kitabı günümüze değin yazılmadı, yazılamaz da; şehrin mozayikinin tüm renklerini tek cilde sığdırmanın olanaksız olduğu bilinen bir gerçek. Önemli olan, konu yelpazesini geniş tutarak değişik seslerden ve renklerden örnekler verebilmek, çok işlenmemiş (belki de günışığına hiç çıkmamış) konulara da el atarak şehrin öyküsüne katkıda bulunmak... ... Ama gözönündeki görkemi de görmezden gelmek yanlış olur. Hele İstarıbul' u İstanbul yapan o güzelim siluetin can damarları olan saraylar ve camilerse sözkonusu olan... Saraylar şehriydi İstanbul; hala da öyle, sarayların bir bölümünün yok olmasına ve kalanların çoğunun müzeye çevriImesine karşın. Çırağan Sarayı'nın otel olmasıysa ayrı bir tartışma konusu. Uzak ve yakın geçmişe bakıyoruz ve adlar (ve ait oldukları mimari tarzların yetkin örnekleri sayılabilecek binalar) beliriyor İstanbul'un ufuk çizgisinde: Dolmabahçe, Çırağan, Yıldız, Beylerbeyi, Üsküdar, Aynalıkavak sarayları, Bebek, Göksu, Beykoz, Ihlamur, Çengelköy kasırları, Beşiktaş-Kuruçeşme arasındaki sahilsaraylar, Beyazıt'taki Eski Saray ve bir zamanlar Haliç' in kıyılarını saran Bizans sarayları... Marmara denizine kama gibi saplanmış bir burnun tepelerine kurulan (ve görkemiyle İstanbul'un siluetine hükmeden) Topkapı Sarayı içinse ayrı sayfalar açmak şart.

---