İsmini, Lale Devri'nin deniz kabuğu üzerinde yakılan kandilli gece eğlencelerinden alan Çırağan Sarayı, önceleri küçük bir kasırken zamanla genişleyerek bir sahil saray niteliğine bürünür. 18. yüzyıl başlarından itibaren Boğazın en gözde mekânlarından biri olan Çırağan, ilk defa bütün yönleriyle bir saray işlevi üstlenen görünümüyle Sultan II. Mahmut döneminde inşa edilir. Ancak bu ilk Çırağan Sarayı Sultan Abdülaziz'in saltanat yıllarında yıkılarak 1863-1871 tarihleri arasında yerine Yeni Çırağan Sarayı yapılır. Yapımında hiçbir fedakârlıktan kaçınılmayan saray ne yazık ki uzun süre kullanılamaz ve siyasi olaylar neticesinde Sultan V. Murat için 1876'dan 1904'e kadar 28 yıl boyunca bir hapishane işlevi görür. II. Meşrutiyet'in ilanından sonra Meclis-i Mebusan binası olarak kullanılan saray 19 Ocak 1910'da çıkan bir yangınla kullanılamaz hale gelir. Yangın sonrasındaki ilgisizlik nedeniyle tamamen harap olan bina, 1987'de otel olarak kullanılmak amacıyla restorasyonuna değin enkaz olarak kalır. "Belgelerle Çırağan Sarayı" imparatorluğun son iki yüz yılına tanıklık etmiş bu önemli sarayın hikâyesini bize aktarmakta. Osmanlı arşiv vesikalarına dayalı olarak yapılan çalışma, saray hakkında bilinmeyen pek çok yönü ve olayı aydınlığa kavuşturuyor. Akıcı üslubuyla konuya uzak veya yakın herkesin rahatlıkla okuyabileceği bir eser. 700. kuruluş yıldönümü nedeniyle Osmanlı kültürel mirası üzerinde yapılan bu tür çalışmaların bir kat daha değer kazandığı inancındayım. M. İstemihan TALAY Kültür Bakanı

---