Prof. Dr. Tank Zafer Tunaya, "Türkiye'nin Siyasi Hayatında Batılılaşma Hareketleri·II" adlı bilimsel çalışmasının ikinci cildinde Cumhuriyetin ilanıyla birlikte başlayan "devrim hareketi" içindeki Batılılaşma çabaları için şunları söylemektedir:
"Gerçekten bütün devrim kanunlarında Doğu medeniyetinden Batı medeniyetine geçiş kararının kesin ifadesi hâkim olmuştur. Ve gene bu prensibin gereğinden olarak Batı'dan geniş bir 'resepsiyon' (başka ülkenin kanunlarını almak) hareketine geçilmiştir. Bu tutum bir müşahedeye de imkân vermiştir. İnkılapçı kanunlaştırma hareketleri yapılırken karşılaşılan engel teokratik teşkilat ve zihniyet olmuştur. Evvela bu çeşit müesseseleri kaldırmak gerekmiştir. Cumhuriyetin ilanıyla birlikte teokratik kalıntıların tasfiyesine geçilmiştir, çünkü bunlar bazı müesseseler olarak saltanatın ilgasına rağmen mevcutturlar. Sırasıyla önce Hilafet kaldırılmıştır (3 Mart 1924). Bunu bir önemli olay izlemiştir: Öğretim ve eğitim ile adalet sistemlerinin Tanzimat ikiliğinden kurtarılması. Hilafeti ilga eden kanun yanında 'Tevhidi Tedrisat Kanunu' bütün medrese ve mekteplerin doğrudan doğruya Milli Eğitim Bakanlığı'na bağlanmasını sağlamıştır."
Prof. Dr. Tarık Zafer Tunaya'nın yakın tarihimiz açısından bu çok önemli bilimsel çalışmasının ikinci cildinin de birincisi gibi ilgiyle karşılanacağını umarız.
