Tarih, bildiğini söyler; hatıra gördüğünü... Tarih belge ister; hatıra bilgi... Bilgi, yapmaktan etmekten, görmekten işitmekten doğar; belge, yapılanı, edileni, görüleni, işitileni yazmaktan... Sunduğum yapraklar belge mi olurlar? Bilgi mi kalırlar? Kestiremiyorum... Onlarda ne bir askeri hareket gelişmesini meslekçe anlatma yetkisi var; ne bir tarih hareketinin bilimce sınıflandırılmış düzgünlüğü... Bu yetki, Baş Yapıcı'nın Erzurum ve Sivas toplanmalarından, Kars, İnönü, Sakarya, Dumlupınar, Lozan zaferlerine; daha bu yandaki devrimlere kadar olanları bitenleri kongre kürsülerinden, Millet Meclisi kürsüsünden, halk ve basın buluşmalarından aydınlara ve yığınlara duyurmuş olduğu söylevlerde, Büyük Nutku'nda yayınlamış olduğu hatıralardadır... Tarih düşkünleri, aradıkları bunların; on dokuz yıllık iç ve dış basın yayınlarının; arşiv dairelerindeki resmi yazıların ordu emir ve tebliğlerinin; Meclis müzakerelerinin ve kararlarının bilim gözü ile incelenmesi, zaman süresine göre elenmesi, konudan yana sıralanması gereken toplamında bulacaklar; Türk bağımsızlık savaşı ve devriminin temel dayanakları olarak "Yarın"a bildireceklerdir... Önemi dünyayı tutmuş olay, başkumandanının kurtarıcı düşüncesinden, yol gösterici buyruğundan hız alan silah arkadaşlarının ve orduların karşı durulamaz gücü ile birkaç gün içinde gerçekleşip anıtlaşırken O'nun karargâhında bulunmak bahtına ermişlerden birinin, ayrılış acısı ardınca o günleri anarak, yazıya döktüğü özleyişlerinin de o zamanları düşüncelerde az çok yaşamaya yerleri olabilirse bu yapraklar, işte sadece onlardır...

---