San Francisco Konferansı sıralarında bizdeki tek parti rejiminin demokratlaştırılması yolunda hazırlıksız girişilen teşebbüsler, Atatürkçü yazarları için için kaygılandırıyordu. Bunlar, devrim ilkelerinin bir gün sokak demagojisine kurban edilmesinden haklı olarak korkuyorlardı. Milli Kuruluş Savaşından sonra Atatürk'ün önderliği altında ele aldığımız dava, her şeyden önce bir uygarlık davasıydı. Bunun şakaya gelir yanı yoktu. Partiler, devrim ilkeleri üzerinde tam bir anlaşma halinde bulunmalı idiler. Yoksa demokrasinin kısa zamanda iflasa sürüklenmesi, kaçınılmaz bir sonuç olurdu. Nitekim aynı düşünceyi Serbest Fırka denemesi sıralarında Atatürkçü yazarlar ısrarla savunmuşlardı. O deneme başarısızlıkla sona erdiği zaman Atatürk'e yazdığı bir mektupta Yunus Nadi, asıl ihtiyacımızın çok partili klasik demokrasiden ziyade, tek parti sınırları içinde ve devrim ilkeleri ışığın-da düşünce hürriyetine azami imkân sağlayabilmek olduğunu ileri sürüyordu. Hazırlıksız girişilen 1946 teşebbüsü üzerinde burada bir tartışma kapısı açacak değilim. Dış politika koşullarının beli bir yöne doğru gelişmesi, CHP liderini öyle bir teşebbüse zorlamış mıdır, yoksa ona kafasında öteden beri taşıdığı bir ülküyü gerçekleştirme imkânını mı sağlamıştır? Bırakalım, bu sorunun cevabını objektif bilim gözüyle tarihçiler araştırsın. Olayların içinde yaşayan insanlar olarak bizim görevimiz, daha çok tarihçiye malzeme yetiştirmek olmalıdır. Herhalde 1946 yılında yeni bir iflastan korkan yazarlar, demokratik sistem yurdumuzda tutunabilmek için, devrim ilkelerine bağlı bir muhalefetin halk arasında güçlenmesine gerek görüyorlardı. Bu itibarla kurucularını eski CHP'lilerin teşkil ettiği, içlerinde bir zamanlar Atatürk'e yaklaşmış, O'nun teveccühünü kazanmış adamlar da bulunan Demokrat Partiye, başlangıçta aydın çevreler büyük bir umut bağladılar...

---