Osmanlı imparatorluğunun son Sadrazamı Ahmed Tevfik Paşa, Kırım hanları hanedanıyla karabeti olan Ferik İsmail Paşa'nın oğludur. Hicretin 1261 ve Miladın 1845 senesi 2 Safer = 10 Şubat Pazartesi günü İstanbul'da dünyaya gelmiş ve H. 1355 = M. 1936 senesi 22/23 Receb = 8/9 Teşrinievvel Perşembe/Cuma gecesi vefat etmiş olduğuna göre, birçok seneleri devletin en mühim mevkilerinde geçmiş olan hayatı Miladi takvim hesabıyla 91 sene, 7 ay, 27 gün sürmüş, yani 92 yaşının içinde ölmüş demektir. Mezarı Yahya Efendi haziresindedir. Tevfik Paşa ilk önce askerliğe intisap edip Mülazım-ı-sani olduktan sonra "Arıza-i bedeniyye"sinden dolayı o ilk mesleğini terkedip Bab-ı-Ali Terceme Kalemi'ne girmiş ve İkinci Abdülhamid devrinde Hariciye nazırı oluncaya kadar muhtelif sefaret kâtiplikleriyle sefirliklerde bulunmuş, doğruluğu ve ciddiyetiyle hariçte ve dahilde herkesin hürmetini kazanmış tecrübeli ve muktedir bir diplomattır. Ahmed Tevfik Paşa'nın dört sadareti vardır: Miladi takvim hesabıyla yaşının 64 sene, 2 ay, 2 gün tuttuğu, yani 65 yaşının içinde bulunduğu sırada tayin edildiği ilk sadareti 1909 senesi 14 Nisan Çarşamba gününden 5 Mayıs Çarşamba gününe kadar yalnız 21 gün, ikincisi 1918 senesi 11 Teşrinisani Pazartesi gününden 1919 senesi 12 Kanunusani Pazar gününe kadar 2 ay, 1 gün, üçüncüsü 1919 senesi 13 Kanunusani Pazartesi gününden 3 Mart Pazartesi gününe kadar 1 ay, 21 gün ve nihayet en uzunu olan dördüncüsü de 1920 senesi 21. Teşrinievvel Perşembe gününden 1922 senesi 4 Teşrinisani Cumartesi gününe kadar 2 sene, 14 gün sürmüştür. Dört sadaretinin mecmuu 2 sene, 4 ay, 27 gün tutmaktadır. Bu dört sadaretin en kısası olan birincisi İkinci Abdülhamid ve Beşinci Mehmed Reşad devirlerine ve· diğer üçü de son Osmanlı padişahı Altıncı Mehmet Vahidüddin devrine tesadüf etmektedir. Tarihi ehemmiyet itibariyle bunların en mühimleri birincisiyle dördüncüsüdür: Çünkü 21 gün süren ilk sadareti meşhur "31 Mart Vak'ası" üzerine "Hareket ordusu" İstanbul'a gelince Sultan Hamid'in hal'edilmesine ve 2 sene, 14 gün süren son sadareti de Osmanlı tarihinin sonuna ve saltanatın ilgasına tesadüf etmiştir...

---