Abdülhak Şinasi Hisar "Boğaziçi Mehtapları" adlı eserinde: "Büyük bir haksızlık olacak büyük bir yanlışlığa düşmemek için geçmiş zaman adamlarını bugünkü fikirlerimize, yani bugünkü hayat ile karışmış ve bulanmış fikirlere göre değil, kendi günlerinin fikirlerine, yani o zamanki hayat ile karışmış ve bulanmış fikirlere göre muhakeme etmeye çalışmalıyız." Bunu söyleyen sanatçı adeta, eski fotoğraf ve albümlerin günümüzde taşıdığı belge niteliğine işaret etmektedir. (Abdülhak Şinasi Hisar, Boğaziçi mehtapları s. 13, s. 19.) Görsel belgeler içerisinde geçmişi günümüze taşımakta olan fotoğraf ve albümler, Tanzimat sonrası Osmanlı toplumunda yaşanan değişimi yansıtmaktadır. Bu belgelerde Batı merkezli sosyokültürel arayış ve etkilerin, çeşitli gruplarda farklı boyutlarda hayata taşınılan yönleri görülebilmekte ve bu etkiler görsel belgelerden açık bir şekilde izlenebilmektedir. Fotoğraflar hiç kuşkusuz tarihe ışık tutan en önemli kaynaklardır. Osmanlı Devleti'nde fotoğrafçılıkla ilgili ilk girişim 1845 yılında İstanbul'a gelen İtalyan asıllı Carlo Naya'nın Beyoğlu'nda yerleşik stüdyosunu açması ile başlamıştır. Ardından 1850'de Vasilaki Kargopoulo, 1851-1856 yılları arasında da James Robertson ve Ernest Caranza fotoğrafçılık ile uğraşan ilk isimler olmuştur. 1856 yılında, Viçen ve Kevork kardeşlerden Viçen'in Beyazıt'ta Alman kimyager Rabach'ın fotoğraf stüdyosunda çalışmaya başladığı görülmüştür. Venedik'te eğitim gören Kevork, 1858 yılında, kardeşleri ile Rabach'ın stüdyosunu, kendisinin ülkesine geri dönmek istemesi üzerine devralmışlar ve aynı yıl Pera'da Abdullah Biraderler (Abdullah Freres) adıyla açtıkları fotoğrafhanedeki çalışmaları ile ün kazanmışlardır. Sultan Abdülaziz'in fotoğraflarını çekmeleri üzerine Sultan'ın beğenisini kazanıp, "Saray Fotoğrafçısı" unvanını almışlardır. 1886- 1895 yılları arasında ise Kahire'de bir fotoğrafhane çalıştırmışlardır. Dönemin önemli fotoğrafçılarından bir diğeri olan Pascal Sebah, 1857'de Beyoğlu Postacılar Caddesi'nde "El Şark (El Chark)" isimli fotoğrafhanesini açmıştır...

---