Bu kitap gerçekte iki ayrı kitaptan oluşuyor. Birinci kitap Türkiye'de İtalyan Sahnesi, İtalyanların Türkiye'de tiyatro, opera ve bale gibi çeşitli etkinliklerini incelemektedir. Daha çok 19. yüzyılda, Türkiye'nin sahne sanatlarında Batılılaşma sürecine girdiği dönemi ele almaktadır. İkinci kitap İtalyan Sahnesinde Türkiye ise İtalya'da yaratılan tiyatro, opera ve balelerde konu olarak Türk tarihini, Türk sultanlarını ve Türk yaşam ve törelerini işlemiş eserleri incelemektedir. Bir bakıma iki ayrı kitap. Ancak iki ortak nokta bulunmaktadır. Her iki kitap da İtalyan tiyatro, opera ve bale gibi sahne sanatlarıyla ilgilidir, sonra her iki kitap da İtalya ile Türkiye arasındaki bir kültür alışverişi yaklaşımındadır. Her iki kitap da sunu sayfasında görüldüğü gibi ünlü sanatçımız Leyla Gencer'e sunulmuştur. Bu sunu yalnız eski bir dosttan bir andaç ve onun sanatına duyulan hayranlığın belirtmesinin ötesinde Leyla Gencer'in her iki kitabın içinde kişiliğini bulabildiğimiz bir simgedir. Şöyle ki her iki kitapta da opera ağırlığını göstermektedir. Konu İtalyan sahne sanatları olunca bu da çok doğaldır. Birinci kitapta Türkiye'de oynanmış operalara yıl yıl bakılınca Donizetti, Verdi, Rossini gibi büyük bestecilerin, bugün bildiğimiz operalarının yanı sıra çoğunun adlarını bile duymadığımız operalarının da oynandığını göreceğiz. Bu ustaların yanı sıra başka İtalyan bestecileri için aynı şeyleri söyleyebiliriz. İşte Leyla Gencer öteki opera sanatçılarından farklı olarak çoğu kez en zor yolu seçiyor, bu az bilinen operaların üzerlerindeki unutulmuşluk tozunu silkeleyerek bu operaları gün ışığına çıkarıyordu. Bunlardan birine tanık olmuştum. 24 Eylül 1963 gecesi Venedik'te La Fenice tiyatrosunda onun başrolünü oynadığı, Verdi'nin Gerusalemme operasını seyretmiştim. Verdi'nin bu operası La Scala'da 1850'de oynanışından beri hemen hiç oynanmamıştı, bir bakıma yüzyılı aşkın bir süredir. Gösterinin Leyla Gencer'in katılımının ve yorumunun yanı sıra ikinci çok önemli yanı da Opera'nın kahvesinde buluşup bir süre konuşmuştuk.

---