1875 MORATORYUMUNDAN DÜYUN-I UMUMİYE İDARESİ’NE OSMANLI EKONOMİSİ

Dr. Özer ÖZÇELİK
Dumlupınar Üniversitesi, 1İBFİktisat Bölümü, Kütahya

1.19. Yüzyılda Osmanlı Ekonomisi
Sanayi devrimiyle birlikte 18. ve 19. yüzyıllarda Kıta Avru-pası başta olmak üzere bütün dünyada uluslararası ticarette yüksek oranlarda bir artış yaşanırken Osmanb Devleti’nde ki artış nispi olarak daha düşük seviyelerde kalmıştır. 19. Yüzyılda uluslararası ticaret dünya genelinde 64 kat büyürken Osmanlı’da 10-16 kat civarında kalmıştır. Kanuni Sultan Süleyman tarafından 1536da ilk olarak Fransa’ya verilen kapitülasyon ile başlayan ve 18. Yüzyıla kadar Ingiltere, Hollanda, Avusturya, İsveç, Sicilya, Danimarka, Prusya, Ispanya ve Rusya’nın da Osmanlı Devleti ile yapmış oldukları ticarette çeşitli imtiyazlara tabi olmuşlardır. 18. Yüzyıla kadar kapitülasyonların Osmanlı ekonomisi üzerinde herhangi bir zararı olmamıştır. Ancak 18. yüzyılın son çeyreğine doğru kapitülasyonların suiistimal edilmeleri sonucu Osmanlı Devleti, iktisadi ve siyasi bakımdan Avrupa’ya bağımlı hale gelmiş ve kapitülasyon alan ülkeler daha fazla imtiyaz elde edebilmek için baskılarda bulunmuşlardır.

---