İslam medeniyetinin güzelliklerini harf şekillerinde billurlaştıran hat sanatı, on dört asırdan beri Müslüman milletlerin kültür hayatında tarihin izlerini de alarak çeşitli üsluplar kazanmıştır. Kur'an-ı Kerim ve hadis-i şerifler, edebi ve hikemi sözler dini gayret ve heyecanla kitaplara, levhalara yazılmak, mabetlere ve mimari eserlere hakkedilmek suretiyle Müslümanların içtimai hayatının içine girmiş, bu hayata yön vermiş ve güzellik duygularını tatmin etmiştir. Hat sanatı mimari, minyatür, tezyinat, ahşap ve maden sanatlarında da denetleyici bir rol oynamış; kültür ve sanat sahasında yaşanan buhranlı devirlerde dahi bu canlılığını ve önemini korumuştur. Çeşitli hat üsluplarının klasik esasları günümüze kadar tahrife uğramadan intikal etmiş, gelenek bozulmamıştır. Batılı milletlerin hat sanatına karşı alakaları bu konuda yaptıkları ciddi araştırma ve yayınları yeterli olmamakla beraber, ülkemizde yapılan yayın, konferans, sergi vb. faaliyetler hat sanatına ilgiyi arttırmıştır. Bunun neticesinde yazı öğrenme zevk ve geleneği genç nesiller arasında yayılmaya başlamıştır. Hat sanatı bilgi ve şuurunun, bedii zevkinin daha da canlanması, yayılması ve kökleşmesi tasavvufi hayat ve edep zemininde eğitim ve öğretimle beraber seviyeli neşriyatın yapılmasına bağlıdır. Şam, Bağdat, Kahire, İsfahan, Tebriz, Meşhed, Herat gibi İslam kültür merkezlerinde filizlenen İslam sanatları nihayet İstanbul'da yeni bir terkibe ulaşmıştır. İstanbul İslam sanatlarına yön veren en büyük medeniyet merkezlerinden biri olmuştur. Bu sebeple İstanbul müze ve kütüphaneleri, arşivleri, konakları, camileri, vakıf müesseseleri, tekkeleri henüz keşfedilmemiş eserlerle doludur. Bu eserler, insanoğlunun sanatta ve düşüncede ulaşabildiği en yüksek ruh inceliğinin, zarafetinin, asaletinin mahsulüdür. Bugün insanlığın muhtaç olduğu ruhi huzur ve sükûn, bu eserlerin şekil ve manasında gizlidir. İslam'ı ve insanı anlamak, İslam medeniyetini özümseyen sanatların güzelliklerinin his ve idrak edilmesine bağlıdır.

---