Bir Zamanlar Babıali

Yazar : Orhan Koloğlu
Yayın Tarihi : 1998
Dil : Türkçe
Sayfa Sayısı : 123
Ölçü : 16 x 24 cm
Yayınevi : T. Gazeteciler Cemiyeti

Babıali deyimi, Osmanlı Devleti'nde sadrazamlık makam ve dairesini belirleyen ve özellikle 19. yüzyılın başından itibaren kullanılan bir deyimdir. Yüce, Ulu Kapı anlamına gelir. Kapı deyimi çok eskiden beri Türk hükümdarlarının sarayları için kullanılmış, sonraları da devlet ve hükümet işlerinin yönetildiği yer olmaları hasebiyle sadrazamların konaklarına da yakıştırılmıştır. Yeniçeriliğin kaldırılmasından sonra, bugünkü vilayet binası ve çevresindeki yapıları kapsayan alanda artık sadrazamlar oturmamaya başlamış buraya üst düzey bürokrasisi yerleştirilmiştir. Böylece her sadrazamla yer değiştiren merkez (Paşa Kapısı veya Babıali) artık devamlı bir yer kazanmış ve Sirkeci'den Sultan Ahmet'e çıkan bölge sürekli olarak Babıali diye anılmıştır. Babıali'nin Osmanlı hükümetini belirten anlamının, yani siyasi anlamının yanı sıra bir kentin bir bölgesine âlem olması böylece 19. yüzyılda yerleşti. Sonunda bir Babıali Caddesi ortaya çıktı. Cumhuriyetten önceki dönemde Sirkeci meydanının kuzeyinden başlayıp Cağaloğlu'na doğru yükselen Nuru Osmaniye sokağıyla kesiştiği yere kadar devam eden yoldu. Oradan Divanyolu'na kadarki kısmın adı Mahmudiye Sokağı idi. Cumhuriyet'in ilanından sonra, Sirkeci'den İran konsolosluğuna (Türk Ocağı ya da eski adıyla Çifte Saraylar sokağına) kadarki kısma Ankara Caddesi ismi verilmiş, oradan Divanyolu'na kadarki kısma Babıali Caddesi denmiştir. Babıali kelimesinin siyasi anlamı dışında, basını ve özellikle Türkçe basını belirler bir anlamda kullanılması ise bu yolun en geniş çevresiyle birlikte ele alınmasının sonucudur ve 19. yüzyılın üçüncü çeyreğinden itibaren ortaya çıkmıştır. Bu deyim sadece basımevi ve gazete tesislerini değil, buralarda çalışan bütün emekçileri ve onların özel yaşamlarını da içeren geniş bir anlam kazanmıştır. Galata-Pera tarafı, Fransızca ve azınlık dilleri gazete ve basımevlerine daha önce mekân olmuştu. İlke olarak, yabancıların konsolosları, azınlıkların ise dini liderleri tarafından kontrolde tutulması sebebiyle, Galata-Pera'daki tesislere karşı yumuşak bir rejim uygulanmıştır.
******

Oktay Aras Kitaplığındaki Orhan Koloğlu Kitapları (50)

DİKKAT!
İstanbul Kitapları (7654 kitap)
ve
Osmanlı Kitapları (2586 kitap)
Koleksiyonları satılıktır.
Çok kıymetli ve nadir kitapları da kapsayan bu
Koleksiyonları almak isteyenler
İletişim paragrafından lütfen mesaj gönderin...