2011 yılında 1474 yaşına basan Ayasofya; 916 sene kilise, 482 sene camii-i kebir ve sadece 76 senedir müze olan bir anıt binadır. Ayasofya'ya gelenlerin önemli bir kısmı öncelikle kiliseyi ve camiyi görmek için gelir ve yapıyı Ayasofya Kilisesi yahut Ayasofya Camii olarak değerlendirirler. Müze ismi ve kavramı nedense Ayasofya'ya pek yakıştırılmamıştır. Ama bir gerçek vardır ki, Ayasofya günümüzde müze olmuştur ve müze olarak yönetilmektedir. Buna göre Ayasofya'nın tarihi, mimari ve dini özellikleri yanısıra müze olarak barındırdığı hususiyetleri de dile getirilmeli, yazıya geçirilmelidir. Bu çalışmanın amacı, Ayasofya Müzesi ile ilgili envanter bilgilerini yayınlamaktır. Bu envanter bilgilerini Ayasofya'nın ruhu, manası ve ayırt edici özellikleriyle beraber sunmak uygun görülmüştür. Bu kapsamda Giriş kısmında yer alan Emsalsiz Ayasofya ve Bilinmeyen Ayasofya başlıklı yazılar bu düşüncemizin göstergesi olarak çalışmaya dahil edilmiştir. Ayasofya Müzesi'nin göz önünde olan ve ziyaretçileri tarafından girilebilen tarafları dışında kalan bölümleri, zaman zaman çok daha fazla ilgi çekmektedir. Sözgelimi Ayasofya'nın altında ne olduğu, içinde insanların sandallarla dolaşabileceği, hatta kaybolabileceği dehlizlerin bulunduğu ve bu dehlizlerle Ahırkapı'dan denize çıkılabileceği iddiaları hep konuşulur. Yer altında sayısız papaz mezarının olduğu, depolarında Bizans döneminden ikonaların bulunduğu, hatta kutsal kâseyi bile barındırdığı hep söylenir durur. Ayasofya Müzesi Kültür Envanteri'nde Ayasofya'nın yanlış bilinen, hiç bilinmeyen, az bilinen, merak edilen yönlerinin açıklanmasına çalışılmış ve bir müze olarak Ayasofya, daha önce hiçbir yerde yayınlanmamış bütün envanterleriyle, ölçüleriyle aktarılmaya gayret edilmişti…

---