Amasya, Anadolu şehirlerinin en güzellerindendir. Onu kıskanç gözlerden esirgemek ister gibi sarar çevresini dağlar. Bu dağların adları kendilerinden yaşlı söylenceleri anımsatır: Ferhat, Lokman... Ve çıkılması olanaksız, inilmesiyse çıkılmasından zor bu dağlara bakanlar, kimi zaman kavuşulması olanaksız bir sevgili için dağları delmeyi deneyenleri düşünür, kimi zaman sonsuz bir yaşamın gizini arayanları. Amasya, sevdalıları dağlara düşürecek gücü verir görene. Ve Amasya'da bir saat yaşayan, bu şehirde sonsuzca yaşamak ister... Yeşilırmak, Amasya'nın koynuna girdiğinde, ondan ayrılmamak için yavaşlar, ayrılmaya yakın kol kol olup kucaklar onu. Yeşilırmak, Amasya'dan ayrılmak zorundadır. Deniz çağırır çünkü. Bu yüzden, sevgiliden ayrılacak delikanlı hırçınlığıyla taşar sık sık. Onu kuşatan dağların eteğine vurur kendini. Bin yıllardır onu gözetleyen mağaraların güneşle ışıldayan bakışlarını örtmek ister. Amasya, kadınca bir sabırla boyun eğer gibidir Yeşilırmak'ın hırçınlıklarına. Kimi zaman elma çiçeklerinin rengiyle, kimi zaman iğde çiçeklerinin kokusuyla karşılar onu... Zümrütün, zebercetin ve adı bilinmez nice yeşil renkli cevherin ışıltısını arar sularında. Çünkü bu ırmak çok zaman kan olup akıştır. Bir zamanlar... Amasya, sarp güzelliğiyle insanları çekmiştir. İsa doğmadan üç bin yıl önce yöresine gelenlerin izleri durur. Ve adı kurulduğundan bu yana hemen hiç değişmemiştir: Amasit, Amaseia, Amasie, Amesia, Amasya... Amasya, adını kimi zaman egemenlerine vermiştir. Ermeni Kralı Emasyus'un, Mısır krallarından Amesis'in, Danişment Sultanı Melik Danişment Ahmet Gazi'nin eşi Emasiye Hatun'un adını ondan aldığı söylenir. Kendine ad olarak neden Amasya'yı seçtiği ise söylencelere karışır. Bu söylencelerin en güzellerinden biri, kente adını verenlerin savaşçı kadınlar, Amasitler olduğudur. Çoğunluk Amazonlar diye anılan bu güzel ve korkusuz kadınlar, yurtlarından sürüldüklerinde saçlarını kesip, topraklarına gömmüşler. Artlarından fışkıran yeni otların düşler yarattığı görülmüş. Sarpta, ovada mordan beyaza çiçekler açmış önce. Sonra yapraklarını döküp çıplak kelleler göstermiş bu otlar...

---