Adilşahiler yurdumuz için yeni bir konudur. Onu tarihi bir hadise ve bir hakikat olarak kabul ederek incelemek olduğu gibi, bir masal diye geçivermek te mümkündür. Birçoklarımız ikinci şıkkı benimsedikleri halde, biz birincisi üzerinde durmağı tercih ettik. Tarihi olaylarımızın, hem de çok mühimleri ve bizi çok ilgilendirenleri bile bizce meçhuliyet, hiç olmazsa müphemiyet sisleri altında örtülü kalıp gidiyor. Bazı, sağda solda bir ecnebi müdekkikin kaleminden çıkan yazılar, zulmetler içinde ışıldayan sönük bir yıldız gibi, dumanlı nazarlarımızın önünde ışıldayıp sönüyor; yine nisyan bulutları her şeyi örtüp kapatıyor. Anadolu içlerinde tarihimizi kuran Osmanlı Türklerinin asıl ve neslini bile aydın ve kesin bir surette bilememek mahrumiyeti içinde çırpınıyoruz. Fatih'in annesi kimdir? suali zihnimizde düğümleniyor. Kendi belli başlı müverrihlerimizle, sahipleri bilinmeyen Türkçe anonimlerden birçoğu birbirini tutmayan rivayet ve iddialarla doludur. Bazı ecnebi kaynaklar, bazen hakiki bir hakikati aydınlatma aşkıyla, bazıları da gayz ü garezin o şekilde bir tecellisi halinde bu hasep ve nesep, asıl ve nesil meselelerini kurcalamaktan ve bu hususta türlü acayip ve garip iddialar serdetmekten geri durmuyorlar. Biz, o kahramanların evlat ve ahfadı taşlaşmış bir lakaydi, küflenmiş bir hissizlikle sürüklenip gidiyoruz. Bugüne kadar ciddi bir teşebbüs, azimkâr bir gayretle bu hakikati araştıran hiç bir mütehassısımız meydana atılmadı. Kurumlar, cemiyetler, encümenler hep açılmış, açılmış da demeyelim, gelişi güzel çizilmiş yollar üzerinde yürümekte her nedense, zevksiz ve hatta şerefsiz bir göreneğin muakkipleri olarak kaldılar. Skolastik bir zihniyetin çengelleşmiş tırnaklarından sıyrılamadılar. Hatta sıyrılmağa çalışıp ta henüz geçilmemiş bir yoldan savaşanlara, açılmamış bir perdeyi aralamağa kalkışanlara kirli ve çirkin hücumlardan, kıskanç ve müzevvir, muharrif ve garezkar taarruzlardan çekinmediler...
