Osmanlı İmparatorluğu'nun katıldığı son savaş olan Birinci Dünya Savaşı'nı konu alan birçok kitap yayımlandı. Bunlar arasında bu savaşa çeşitli cephelerde katılmış üst dereceli subayların anıları önemli bir yer tutmakta. Ne var ki, Cumhuriyet tarihimizin temelini teşkil eden Birinci Dünya Savaşı'na günü gününe tanıklık eden yazılı belgeler oldukça az. Orgeneral İzzettin Çalışlar'ın 1915-1917 yıllarını kapsayan günlüğü, bu bağlamda, bu dönemi anlatan belgelerden farklılaşmakta ve ayrı bir önem kazanmakta. Günlükte büyük kısmı cephede, Atatürk'le birlikte bilfiil savaş alanında geçen on yıl, günü gününe, genç, aydın bir Osmanlı subayının gözlemleriyle günümüze aktarılıyor. Okura yakın tarihle ilgili bir belge keşfetmenin dışında, İstiklal Savaşı ve Türkiye Cumhuriyeti'nin temellerini atan bir grup insanın duygu, düşünce, yaşantı ve ilişkilerini öğrenme fırsatı veren bu kitap, tarih okumacılığının giderek arttığı bir dönemde farklı bir okuma lezzeti sağlıyor. İzzettin Çalışlar'ın askeri teknik yazıları ve makaleleri, Cumhuriyet döneminde birçok gazete ve dergide, İstiklal Savaşı hatıraları da Askeri Mecmua' da yayımlandı. Çanakkale cephesine ait günlüklerin bir kısmı Avustralya'da yayımlanan Defence Force Journal'ın 81. sayısında ve The ANZAC Spirit adlı kitapta Ahmet Arda'nın İngilizce çevirisiyle 1990 yılında yayımlandı. Toplam 27 defterden oluşan günlükler bu kitapla birlikte, bütün olarak son yayımlanışından sekiz yıl sonra tekrar okurun karşısına çıkıyor. İzzettin Çalışlar'ın vefatından sonra, damadı merhum Sadık Arda tarafından yeni yazıya aktarılan günlükler, Sayın. Kurmay Albay Dr. İsmet Görgülü ile ortak çalışmamız sonucunda yayına hazırlanmıştı.

---