Ülke coğrafyasının yaklaşık % 1'ine, nüfusunun da % 13'üne sahip olan İstanbul ilimizin ülke içinde ayrı bir önemi bulunmaktadır. Bu önemi; iktisadi, sosyal, kültürel ve siyasi yapısındaki nisbi avantaj ve farklılıklarından kaynaklanmaktadır. İstanbul'un sahip olduğu avantajları, cazibe merkezi haline gelmesine ve nüfusunun çok hızlı bir şekilde artmasına neden olmuştur. Son yıllarda, nüfusu her sene orta büyüklükteki bir şehir kadar artan İstanbul'un eğitim yapısının ülke geneline göre farklı bir yapı arzetmesi de kaçınılmaz olmaktadır. İstanbul'un eğitim açısından ülke içindeki konumuna bakıldığında, ülke geneliyle zaman zaman benzer, zaman zaman da farklı bir yapı ortaya koyduğunu söylemek mümkündür. Bu çalışmada İstanbul'un eğitim yapısı; okul öncesi, ilkokul, ortaokul ve liselerle bu okulların sahip olduğu öğrenci ve öğretmen durumları itibariyle ele alınmaktadır. Bu anlamda İstanbul'un eğitim yapısı ana hatlarıyla aşağıdaki gibi özetlenmiştir. Anasınıfları ve anaokullarından oluşan okul öncesi eğitim alanında eğitim veren okul sayısı 1939-40 eğitim yılında ülke genelinde 54, İstanbul'da 41 iken, bu sayı 1985-86 döneminde ülke genelinde 3.421, İstanbul'da da 143'e, 1995-96 döneminde ise okul sayısı ülke genelinde 5.600, İstanbul'da 542 'ye yükselmiştir. Öte yandan, okul öncesi okul sayısında İstanbul'un ülke içindeki payı sürekli azalmıştır. Nitekim İstanbul'un ülke içindeki payı 1939-40 döneminde %76 iken, 1995-96 döneminde %10'lara düşmüştür. Yine, okul öncesi eğitimden yararlanan öğrenci sayısı oldukça düşüktür. 1983 yılına kadar öğrenci sayısı ülke genelinde 6.000'leri, İstanbul'da da 3.000'leri aşamamıştır. Fakat 1985 yılından sonra öğrenci sayısı sürekli artış göstermeye başlamıştır. 1995-96 döneminde okul öncesi eğitimdeki öğrenci sayısı ülke genelinde 158.354'e, İstanbul'da ise 21.209'a ulaşmıştır. Bu dönemde İstanbul'un ülke içindeki payı da yaklaşık olarak %14'dür... Doç. Dr. Sedat Murat

---