İslam Konferansı Teşkilatı (İKT)'nın ilk kültürel alt organı olan IRCICA faaliyetlerine 1980 yılında başlamıştır. 1976'da İstanbul'da gerçekleştirilen Yedinci İslam Konferansı Dışişleri Bakanları toplantısında Türkiye Cumhuriyeti tarafından merkezin kuruluşu teklif edilmiş ve Konferans tarafından 3/7 ECS kararıyla kabul edilmiştir. Merkezin kuruluş tüzüğü Senegal'in başkenti Dakar'da 1978'de gerçekleştirilen İslam Konferansı Dokuzuncu Dışişleri Bakanları Toplantısında 1/9-C no.lu kararla kabul edilmiş ve 1981'de Irak'ın başkenti Bağdat'ta düzenlenen 12. İslam Konferansı Dışişleri Bakanları Toplantısı'nda güncellenerek yeniden kabul edilmiştir. Son olarak 1991'de Dakar'da düzenlenen Altıncı İslam Konferansı Zirvesi'nde İKT Alt Organları tüzük taslağı 1/6 Org (IS) no.lu kabul edilmiş ve Konferans tarafından 3/7 ECS kararıyla kabul edilmiştir. Merkeze yeni Genel Direktör olarak tayin edilen Dr. Ekmeleddin İhsanoğlu tarafından hazırlanarak Pakistan'ın başkenti İslamabad'da 1980'de gerçekleştirilen 11. İslam Konferansı Dışişleri Bakanları Toplantısında sunulan ve 11/11-C no.lu karar ile kabul edilen çalışma programı ve ilk bütçe teklifi sonrasında 1980'de Merkez faaliyetlerine başladı. IRCICA'nın faaliyetlerini Türkiye'de sürdürmesi için İstanbul ili Beşiktaş ilçesinde bulunan Tarihi Yıldız Sarayı'nın Seyir Köşkü, Çit Kasrı, Yaveran Binası ve Silahhane Binası olmak üzere dört farklı mekân Türkiye Cumhuriyeti Hükûmeti tarafından IRCICA'nın kullanımına tahsis edilmiştir. Merkezin çalışma programı resmi olarak 23 Mayıs 1982'de, yıllar sonra 10 Ekim 1990'da Merkezin 10. Kuruluş yıldönümü münasebetiyle düzenlenecek merasimin Türkiye Cumhuriyeti Cumhurbaşkanı olarak hamiliğini üstlenecek ve bizi onurlandıracak olan, dönemin Başbakan Yardımcısı ve Devlet Bakanı Turgut Özal tarafından açılan bir merasimle uluslararası kültürel ve akademik çevrelere ilan edildi. Merkezin 15. Yıldönümü ise 7 Kasım 1995'te Türkiye Cumhuriyeti Cumhurbaşkanı Süleyman Demirel'in hamiliğinde ve teşrifleriyle tertip edilen bir merasimle kutlandı. IRCICA kütüphanesi dünya milletlerinin ve ağırlıklı olarak İslam ülkelerinin tarihi, kültürleri, dilleri, sanatları, folkloru, kalkınma durumu vb. konularda ve genel anlamda İslam kültür ve medeniyeti alanında uzmanlaşmıştır. Koleksiyonunda 60.000 cilt kitap, 1460 süreli yayın, 186 elyazması kitap, 4000 makale ayrı basımı, 4000 gri yayın, 1000 harita bulunmaktadır. Çeşitli ülkelerden kitapseverlerin armağanı olan şahıs koleksiyonları da vardır. IRCICA kütüphanesine Internet üzerinden ulaşılabilir. Tarihî fotoğraf arşivinde 19. yüzyıl sonu -20. yüzyıl başı döneminde İslam ülkelerinde şehirleri, anıtları, sosyal hayattan kesitleri gösteren 35.000 fotoğraflık Yıldız Albümlerinin yeniden basımları bulunmaktadır. Arşivde ayrıca 25.000 fotoğraftan meydana gelen çeşitli koleksiyonlar vardır. Mısır ile ilgili fotoğraflar bir albüm halinde yayınlanmıştır. Tunus, Kudüs ve Filistin'in fotoğraflarından oluşacak albümler yayına hazırlanmaktadır.