- "Levant" ve "levanten"den başlayalım isterseniz... O meşhur soru: "Levanten nedir?" - Evet, aynen. Bu sadece bizde sorun değil. Mesela birkaç ay önce bir Fransız yayıncısı geldi. Anılarımı çevirmek istediğini söyledi. Ben de, "Çevirtmeye gerek yok, ben Fransızca olarak yazabilirim" dedim. İstanbul'un Gizemleri adlı kitabım için de aynı şey olmuştu. Bir İtalyan yayıncı ilgilenmiş, çevirtmek istemişti, ona da hayır demiştim: Ben İtalyan okuru için yeniden yazabilirim. Çünkü İstanbullu okura başka şeyler anlatılır, İtalyan okura başka... Bir İtalyan, İstanbul'un nerede olduğunu bile bilmeyebilir, yani Mısır'a yakın bir yerde sanabilir... Ya da Afrika'da bir yerde olduğunu. Neyse, İtalyan yayıncı dedi ki, "Yalnız, başta şu levantenin ne olduğunu bir tanımlayın, çünkü bizimkiler bilmiyorlar." Belki Fransızlar da bilmiyorlar. Diyeceğim, bu bana sadece Türkiye'de sorulan bir soru değil. Şimdi cevabına gelelim. Levanten, sözlük anlamıyla "doğulu"dur ama tam doğulu değil, Batıdan gelip Doğuya, Yakın Doğu'ya, Ortadoğu'ya yerleşen yabancı uyruklu kimsedir. Yerleşen ve kök salan... Bu yerleşim 19. yüzyılda olabilir, Bizans döneminden kalabilir, hatta Romalılardan kalabilir. Tabii onlar çok az örnek teşkil ediyor. Genelde 19. yüzyıldır. - Ama esas olan Batılı olmasıdır, değil mi? - Batılı olması, evet. Ve Türkiye'deki levantenler söz konusu olduğunda, ağırlık İtalyanlar'dadır. Tabii şimdiki levantenler gidici... Çoğu gitti, azı kaldı. Onlar da gidecek. Bizden sonraki kuşak daha çok yurtdışında yetişti; yani çocuklarımız, torunlarımız yurtdışındadır.

---