Galatasaray Lisesi Kütüphanesi, İstanbul, Türkiye

Galatasaray Okulu'nun Sultan II. Beyazıt tarafından ilk kez kuruluşunda (1481) kütüphaneye yer verildiği bilinmektedir. Arşivlerden çıkan tarihi kıymetli belgelerde okul yapılırken mescit, hamam, hastane, çamaşırhane, fırın, yemekhane ve yatakhane ile birlikte kütüphanenin de kurulduğu açıklanmaktadır. Okul bir saray okuludur ve üstelik yatılıdır. Öğrenciler saray tarafından seçilerek alınmaktadır. Onların eksiksiz yetişmeleri için böyle bir kuruluşa gereksinme duyulacağı doğaldır. Galatasaray Okulu kuruluşundan itibaren pek çok değişikliğe uğramış ve bu değişikliklere rağmen kütüphane ya yerinde bırakılmış, ya da yeniden ihyası yoluna gidilmiştir. Örneğin, okul II. Selim zamanında (1566-1574) kapatıldı. Öğrenciler Eski ve yeni saraylara dağıtıldı ve okul medreseye dönüştürüldü. III. Sultan Murat (1574-1595) ise, okulun eski düzenini geri getirerek hizmete açtı. Sultan I. Ahmet (1603-1627) okulu tekrar kapattı. II. Sultan Osman (Genç) (1617-1622) okulu bütün kuruluşlarıyla birlikte yeniden ihya etti. Böylece okulun 3. açılışını Padişah Genç Osman yapıyordu. Okulun yeni baştan kapanışı Padişah IV. Mehmed (1648-1687) zamanına rastlar. IV. Mehmet Edirne Sarayı, İbrahim Paşa Sarayı, Yeni Saray'da büyük ve küçük odalarla birlikte Galatasaray Okulu'nu da kapatarak okulu medrese haline getirdi. Aradan kırk yıla yakın bir süre geçtikten sonra Sultan III. Ahmet (1703-1730) babasının kapattığı okulu eski düzeni ve kuruluş ile açtı. Bu, okulun dördüncü açılışı oldu. Okulun bu dördüncü açılışında Galatasaray Enderunu'ndan yetişen Sadrazam Şehit Ali Paşa'nın büyük rolü oldu. Yangında harap olan okulun onarımı için padişahtan izin ve ödenek alarak en kısa zamanda okulun onarımını bitirdi ve hizmete açtı. Zamanın şairlerinden Bahri'nin yazdığı tarih okulun içine, Şair Rahmi'nin yazdığı tarih de dış büyük kapı üzerine kondu. Bu kitabeleri Durmuşzade Ahmet Talik hat'la yazdı. I. Sultan Mahmut Kütüphanesi: Son yüzyıla doğru giderek gelişen Galatasaray Okulu özellikle I. Sultan Mahmut (1730-1754) döneminde büyük gelişme gösterdi. Padişah günün koşullarını da göz önüne alarak kütüphaneye el attı. Eski hamam yerine bir kütüphane ve dershane yaptırdı. 1754 yılında büyük bir törenle kütüphane açıldı. Değerli yazma eserler sepetlere konulduğu halde Topkapı Sarayı'ndan sandallarla Tophane İskelesi'ne çıkartıldı ve burada Galatasaray Ağası Baltacılar ve Saray Zabitleri karşılayarak gelen kitapları Galatasaray Okulu Kütüphanesi'ne yerleştirdiler. Çok kalabalık bir halk topluluğunun hazır bulunduğu törene Aşir-i Şerif okuduktan sonra kütüphane ile birlikte yaptırılan çeşmeden şerbetler içildi. Sultan I. Mahmut Kütüphanesi okul içinde seksen üç yıl hizmet verdi. Mektep-i Tıbbiye-i Adliye-i Şahane Kütüphanesi: Galatasaray Okulunun en son kütüphanesi de (Mektep-i Tıbbiye-i Şahane) dönemine rastlar. Muallim-i evvel Dr. Bernard'ın yardım ve ilgileriyle dışarıdan getirtilen muhtelif dilde özellikle Fransızca Tıp, Fen Bilimleri, Tarih ve Edebiyat içeren kitaplarla yeni bir kütüphane kuruldu. II. Mahmut Kütüphanesi'ne ait yazma eserlerden 457 adedi Fatih Kütüphanesi'ne, 444 adet yazma eser de Ayasofya Kütüphanesi'ne taşındı. Bu kitaplar ve defterleri 1950-1960 yılları arasında Süleymaniye Kütüphanesi'ne verilerek bir elde toplatıldı. Ne yazık ki Tıbbiye Okulu'nun kuruluşunun onuncu yılında okul yeniden yandı ve kurtarılabilen kitaplardan pek azı bugün İstanbul Üniversitesi Tıp Tarihi Enstitüsünde korunmaktadır. Batılı Anlamda Kütüphaneye Doğru: Galatasaray Sultani'sinde batılı anlamda Fransızca Eğitim yapılması ilk kez 1868-1871 yılları arası Sultan Abdülaziz dönemine rastlar. III. Napolyon'un davetlisi olarak Fransa'ya giden Sultan Abdülaziz dönüşte tıpkı Collège de France gibi eğitim-öğretim verecek bir okulun kurulması talimatını verdi. Kurulan okulun müdürlüğüne Fransız Salve getirildi. 11 Mayıs 1868 tarihli Takvim-i Vekayi'de yayınlanan bir fermanla okula Sultani adı verildi. III. Napolyon bunun üzerine okula zengin bir kütüphane bağışladı. Okul 22 Şubat 1907'de tekrar yandı. III. Napolyon'un bağışladığı kütüphane de bu yangında kül oldu. 1909 yılında okul bugünkü binasında öğretime başladı. Bu dönemde okul müdürü Tevfik Fikret'ti. Tevfik Fikret Kütüphanesi: Müze, Kütüphane, Jimnastikhane, Konferans Salonu Tevfik Fikret zamanında okula kazandırıldı. Tevfik Fikret bugünkü okul kütüphanesini kurarken kendi sanatçı zevkine de büyük ölçüde yer verdi. Asma katlı, bütün malzemesi ahşaptan duvar ve tavan işlemeleri zarif işçilik taşıyan, camlı kitap dolapları, kendi eliyle işlediği çalışma masası ile bir Müze-Kütüphane kurdu. Dolapların içindeki kitaplar çoğunlukla Arap Harfli Türkçe Edebiyat, Tarih, Coğrafya ve biraz da Fransızcadan çevrilmiş romanlardan ibaretti. Fransız dilindeki eserler ise çoğunlukla ders kitapları ve basımı eski tarihli Fransız Edebiyatı ile ilgili eserlerdir. Tevfik Fikret'ten sonra da bu kütüphane muhafaza edilmiş ve bugünlere kadar gelinmiştir. 1923'ten Sonra Kütüphane: Okul kütüphanesi 1984 yılına kadar normal bir okul kütüphanesi biçiminde çalışmakta iken Galatasaray Eğitim Vakfı gerçekleştirmek istediği pek çok tasarının arasına kütüphaneyi de aldı ve yepyeni bir kütüphanenin meydana gelmesini sağladı. Yeni Kütüphanenin Özellikleri: Kütüphanecilikte uluslararası bir sistem olan Dewey Onlu Tasnif Sistemi ile çalışmaya başlayan yeni kütüphane açık raf sistemiyle okuyucuya hizmet vermektedir. Bunun yanında kütüphane hizmetlerinin devamlılık kazanması okul için en büyük kazanç olmuştur. Öğrenciler günün her saatinde kütüphaneden yararlanma olanağına sahiptir. Kütüphanede genellikle güncelliği olan kitaplara yer verilmektedir. Yeni kütüphane 78 kişilik okuma salonuna sahiptir. Ayrıca Haldun Taner Kütüphanesi de araştırmacılar için kaynaklık yapmak üzere düzenlenmiştir. Örneğin Batı Müziği ve Fransız Edebiyatı üzerine araştırma yapacaklara Haldun Taner Kütüphanesi'nde çalışma ortamı hazırdır. Kütüphanenin Kitap Durumu: Bugün Sedat Simavi Kütüphanesi adı altında çalışmakta olan Galatasaray Lisesi Merkez Kütüphanesi'nde Ekim 2010 tarihi itibariyle 75778 adet kitap bulunmaktadır. En çok bağış yoluyla zenginleşmeye devam eden kütüphane için son yıllarda satın alma yoluyla güncelliği olan kitaplarda alınmaktadır. Okuyucu Durumu: 1984 yılından bu yana okuyucu sayısı giderek artış göstermektedir. Bu artışın önde gelen nedenleri: Çok geniş ve zengin bir kaynakça koleksiyonu ve Kütüphanenin gündüzlü geceli okuyucuya açık bulundurulmasıdır. Bilgisayar Çalışmaları: Demirbaşa kayıtlı bütün kitapların bilgisayar işlemleri bitirilmiştir. Ayrıca koleksiyona yeni katılan kitaplar, demirbaş kaydı yapılır yapılmaz bilgisayar ortamına kaydedilmektedir. Öğrencilere ödünç verilen kitapların takibi, listelenmesi, her türlü yazım işlemleri bilgisayar ortamında gerçekleştirilmektedir. Kütüphane koleksiyonuna internet ortamında erişilmekte, kitap tarama ve ayırtma yapılabilmektedir. Galatasaray Okulu'nun Sultan II. Beyazıt tarafından ilk kez kuruluşunda (1481) kütüphaneye yer verildiği bilinmektedir. Arşivlerden çıkan tarihi kıymetli belgelerde okul yapılırken mescit, hamam, hastane, çamaşırhane, fırın, yemekhane ve yatakhane ile birlikte kütüphanenin de kurulduğu açıklanmaktadır. Okul bir saray okuludur ve üstelik yatılıdır. Öğrenciler saray tarafından seçilerek alınmaktadır. Onların eksiksiz yetişmeleri için böyle bir kuruluşa gereksinme duyulacağı doğaldır. Galatasaray Okulu kuruluşundan itibaren pek çok değişikliğe uğramış ve bu değişikliklere rağmen kütüphane ya yerinde bırakılmış, ya da yeniden ihyası yoluna gidilmiştir. Örneğin, okul II. Selim zamanında (1566-1574) kapatıldı. Öğrenciler Eski ve yeni saraylara dağıtıldı ve okul medreseye dönüştürüldü. III. Sultan Murat (1574-1595) ise, okulun eski düzenini geri getirerek hizmete açtı. Sultan I. Ahmet (1603-1627) okulu tekrar kapattı. II. Sultan Osman (Genç) (1617-1622) okulu bütün kuruluşlarıyla birlikte yeniden ihya etti. Böylece okulun 3. açılışını Padişah Genç Osman yapıyordu. Okulun yeni baştan kapanışı Padişah IV. Mehmed (1648-1687) zamanına rastlar. IV. Mehmet Edirne Sarayı, İbrahim Paşa Sarayı, Yeni Saray'da büyük ve küçük odalarla birlikte Galatasaray Okulu'nu da kapatarak okulu medrese haline getirdi. Aradan kırk yıla yakın bir süre geçtikten sonra Sultan III. Ahmet (1703-1730) babasının kapattığı okulu eski düzeni ve kuruluş ile açtı. Bu, okulun dördüncü açılışı oldu. Okulun bu dördüncü açılışında Galatasaray Enderunu'ndan yetişen Sadrazam Şehit Ali Paşa'nın büyük rolü oldu. Yangında harap olan okulun onarımı için padişahtan izin ve ödenek alarak en kısa zamanda okulun onarımını bitirdi ve hizmete açtı. Zamanın şairlerinden Bahri'nin yazdığı tarih okulun içine, Şair Rahmi'nin yazdığı tarih de dış büyük kapı üzerine kondu. Bu kitabeleri Durmuşzade Ahmet Talik hat'la yazdı. I. Sultan Mahmut Kütüphanesi: Son yüzyıla doğru giderek gelişen Galatasaray Okulu özellikle I. Sultan Mahmut (1730-1754) döneminde büyük gelişme gösterdi. Padişah günün koşullarını da göz önüne alarak kütüphaneye el attı. Eski hamam yerine bir kütüphane ve dershane yaptırdı. 1754 yılında büyük bir törenle kütüphane açıldı. Değerli yazma eserler sepetlere konulduğu halde Topkapı Sarayı'ndan sandallarla Tophane İskelesi'ne çıkartıldı ve burada Galatasaray Ağası Baltacılar ve Saray Zabitleri karşılayarak gelen kitapları Galatasaray Okulu Kütüphanesi'ne yerleştirdiler. Çok kalabalık bir halk topluluğunun hazır bulunduğu törene Aşir-i Şerif okuduktan sonra kütüphane ile birlikte yaptırılan çeşmeden şerbetler içildi. Sultan I. Mahmut Kütüphanesi okul içinde seksen üç yıl hizmet verdi. Mektep-i Tıbbiye-i Adliye-i Şahane Kütüphanesi: Galatasaray Okulunun en son kütüphanesi de (Mektep-i Tıbbiye-i Şahane) dönemine rastlar. Muallim-i evvel Dr. Bernard'ın yardım ve ilgileriyle dışarıdan getirtilen muhtelif dilde özellikle Fransızca Tıp, Fen Bilimleri, Tarih ve Edebiyat içeren kitaplarla yeni bir kütüphane kuruldu. II. Mahmut Kütüphanesi'ne ait yazma eserlerden 457 adedi Fatih Kütüphanesi'ne, 444 adet yazma eser de Ayasofya Kütüphanesi'ne taşındı. Bu kitaplar ve defterleri 1950-1960 yılları arasında Süleymaniye Kütüphanesi'ne verilerek bir elde toplatıldı. Ne yazık ki Tıbbiye Okulu'nun kuruluşunun onuncu yılında okul yeniden yandı ve kurtarılabilen kitaplardan pek azı bugün İstanbul Üniversitesi Tıp Tarihi Enstitüsünde korunmaktadır. Batılı Anlamda Kütüphaneye Doğru: Galatasaray Sultani'sinde batılı anlamda Fransızca Eğitim yapılması ilk kez 1868-1871 yılları arası Sultan Abdülaziz dönemine rastlar. III. Napolyon'un davetlisi olarak Fransa'ya giden Sultan Abdülaziz dönüşte tıpkı Collège de France gibi eğitim-öğretim verecek bir okulun kurulması talimatını verdi. Kurulan okulun müdürlüğüne Fransız Salve getirildi. 11 Mayıs 1868 tarihli Takvim-i Vekayi'de yayınlanan bir fermanla okula Sultani adı verildi. III. Napolyon bunun üzerine okula zengin bir kütüphane bağışladı. Okul 22 Şubat 1907'de tekrar yandı. III. Napolyon'un bağışladığı kütüphane de bu yangında kül oldu. 1909 yılında okul bugünkü binasında öğretime başladı. Bu dönemde okul müdürü Tevfik Fikret'ti. Tevfik Fikret Kütüphanesi: Müze, Kütüphane, Jimnastikhane, Konferans Salonu Tevfik Fikret zamanında okula kazandırıldı. Tevfik Fikret bugünkü okul kütüphanesini kurarken kendi sanatçı zevkine de büyük ölçüde yer verdi. Asma katlı, bütün malzemesi ahşaptan duvar ve tavan işlemeleri zarif işçilik taşıyan, camlı kitap dolapları, kendi eliyle işlediği çalışma masası ile bir Müze-Kütüphane kurdu. Dolapların içindeki kitaplar çoğunlukla Arap Harfli Türkçe Edebiyat, Tarih, Coğrafya ve biraz da Fransızcadan çevrilmiş romanlardan ibaretti. Fransız dilindeki eserler ise çoğunlukla ders kitapları ve basımı eski tarihli Fransız Edebiyatı ile ilgili eserlerdir. Tevfik Fikret'ten sonra da bu kütüphane muhafaza edilmiş ve bugünlere kadar gelinmiştir. 1923'ten Sonra Kütüphane: Okul kütüphanesi 1984 yılına kadar normal bir okul kütüphanesi biçiminde çalışmakta iken Galatasaray Eğitim Vakfı gerçekleştirmek istediği pek çok tasarının arasına kütüphaneyi de aldı ve yepyeni bir kütüphanenin meydana gelmesini sağladı. Yeni Kütüphanenin Özellikleri: Kütüphanecilikte uluslararası bir sistem olan Dewey Onlu Tasnif Sistemi ile çalışmaya başlayan yeni kütüphane açık raf sistemiyle okuyucuya hizmet vermektedir. Bunun yanında kütüphane hizmetlerinin devamlılık kazanması okul için en büyük kazanç olmuştur. Öğrenciler günün her saatinde kütüphaneden yararlanma olanağına sahiptir. Kütüphanede genellikle güncelliği olan kitaplara yer verilmektedir. Yeni kütüphane 78 kişilik okuma salonuna sahiptir. Ayrıca Haldun Taner Kütüphanesi de araştırmacılar için kaynaklık yapmak üzere düzenlenmiştir. Örneğin Batı Müziği ve Fransız Edebiyatı üzerine araştırma yapacaklara Haldun Taner Kütüphanesi'nde çalışma ortamı hazırdır. Kütüphanenin Kitap Durumu: Bugün Sedat Simavi Kütüphanesi adı altında çalışmakta olan Galatasaray Lisesi Merkez Kütüphanesi'nde Ekim 2010 tarihi itibariyle 75778 adet kitap bulunmaktadır. En çok bağış yoluyla zenginleşmeye devam eden kütüphane için son yıllarda satın alma yoluyla güncelliği olan kitaplarda alınmaktadır. Okuyucu Durumu: 1984 yılından bu yana okuyucu sayısı giderek artış göstermektedir. Bu artışın önde gelen nedenleri: Çok geniş ve zengin bir kaynakça koleksiyonu ve Kütüphanenin gündüzlü geceli okuyucuya açık bulundurulmasıdır. Bilgisayar Çalışmaları: Demirbaşa kayıtlı bütün kitapların bilgisayar işlemleri bitirilmiştir. Ayrıca koleksiyona yeni katılan kitaplar, demirbaş kaydı yapılır yapılmaz bilgisayar ortamına kaydedilmektedir. Öğrencilere ödünç verilen kitapların takibi, listelenmesi, her türlü yazım işlemleri bilgisayar ortamında gerçekleştirilmektedir. Kütüphane koleksiyonuna internet ortamında erişilmekte, kitap tarama ve ayırtma yapılabilmektedir.

Adres : Galatasaray, İstiklal Cad., Beyoğlu, İstanbul, Türkiye
DİKKAT!
İstanbul Kitapları (7654 kitap)
ve
Osmanlı Kitapları (2586 kitap)
Koleksiyonları satılıktır.
Çok kıymetli ve nadir kitapları da kapsayan bu
Koleksiyonları almak isteyenler
İletişim paragrafından lütfen mesaj gönderin...