Fatih zamanında İstanbul'un birçok tarafları vardır. Biz burada ilim ve sanat çalışmalarını başa alarak bu albümü hazırladık Daha önce bu resimler bir defa daha Fatihin yaptığı medreselerde öğretim bakımından bastırdığımız bir esere konmuştur. Şüphesiz ki bu eserle ilgili olanlar bu albümdekileri aynen orada da bulacaklardır. Onlar metinle sıkı bağlılığı olan bu resimleri yalnız altlarındaki izahlardan daha fazla bir bilgi ile takip edeceklerdir. Bunlar ne de olsa Fatih devrine ait vesikalardır ve bu vesikaların buraya alınmayan kısımlarının metinleri hakkında da bir fikir vermektedir. Fatih zamanıyla ilgili resimlerimiz hem vardır, hem de yoktur denilebilir. Vardır denilebilir, çünkü şimdiye kadar bilinen ve bilinmeyen mehazlar gözden geçirilince bazı örnekler toplanabilmiştir. Nitekim bu toplananların o gibi araştırmaların neticesi olduğu meydandadır. Demek, aranırsa vardır. Yine o devre ait resim ve batıralar yoktur denebilir. Eğer böyle vesikalar olabileceği kabul edilmez ve aranmazsa aramayanlara göre bu da doğrudur. Lakin yoktur diye bir şeyler yapmamak da yakışık almaz. Binlerce sene önce kuruluşu anından beri Türklere mev'ut olan bu güzel şehrin içinde 500 senedir yaşıyoruz. Bizim burada beş asırlık varlığımızı sağlayan birçok eserlerin bugün gözümüzün önünde haklı veya haksız sebeplerle azaldığını görmekle üzülenlerimiz, bunları bilenler arasında çoktur. Lakin bu arada İstanbul'un eski hatıralarının bizzat İstanbul'da azaldığını görmekle üzüntüde kalmak doğru değildir. Onların şimdiye kadar meydana çıkmayanlarını çıkarmakla çoğaltmağa çalışmalıyız. Bu bizim için bir teselli noktasıdır. Aradan beş yüz sene geçmiştir. Tarih beş asır iyi veya kötü yürümüştür. Öyle bir yürüyüş ki İstanbul'un fethi koca bir devir kapamış ve yeni bir devir açmıştır. O devir Avrupa'da Rönesans'ı doğurmuştur ve bizde bir itila devri yaşatmıştır. Biz İstanbul'u aldığımız zaman Avrupa'ya nazaran cidden ileride idik. Fatih ilim bakımından 31 senelik saltanatı zamanında ilme hükümranlık verdi ve alimlerimiz hiçbir devirde görmediği bir serbesti ve refah içinde ilerledi...

---