Kent tarihi araştırmaları, Titus Livius’un (MÖ 59-MS 17) Roma tarihini konu edinen Ab Urbe Condita (Kentin Kuruluşundan İtibaren) başlıklı 142 volümlük -. :pıum opusunu kaleme almasından itibaren son derece kritik bir noktada durur. Öyle ki, antikçağda kent tarihinden ulusal tarih yazımına geçişi simgeleyen Lıvius ekolünün Ortaçağ üzerinden Rönesans’a oradan da modern historiografi üzerinde var olan görünmez etkisi yadsınamaz.
Tarihte yer edinmiş bütün büyük kentler kuruluş evrelerinde tabiatıyla mütevazı yerleşimlerdir. Zaman içinde büyüyen ve gelişen Eskiçağ kentlerinin büyük çoğunluğu antikçağda önemlerini kaybetmiş veya küçülmüşlerdir. Çok az kent Kuruluşundan itibaren stratejik, politik ve demografik niteliğini yitirmeden zamanın yok edici etkisine karşı direnmeyi başarabilmiştir. İstanbul da bunlardan birisidir.
Trak kökenli küçük bir balıkçı köyünün jeostratejik konumu itibariyle gelişmesi ve zaman içinde (MÖ VII. yüzyılın ilk yarısı) Hellen koloniciler tarafından iskân edilmesiyle birlikte Byzantion ‘polis’ sıfatıyla tarih sahnesinde ön plana çıkmıştır. Kent, topografik ve hidrografik açıdan değerlendirildiğinde güvenlik ve zenginlik bakımından dünyada bilinen yerleşimlerin hemen hemen en elverişlilerinden biridir. Bu bakımdan antik Byzantion’dan modern İstanbul’a kadar, tarihin her döneminde farklı etnik unsurların bir araya geldiği ve kaynaştığı kent, renkli demografik yapısıyla kozmopolit bir ‘metropolis’ olarak tanımlanabilir...

---