Mantık, "doğru düşünmenin kaidelerini ortaya koyan ilimdir" diye tarif edilir. Düşüncemizin normal işleyişini Psikoloji ilmi anlatmaktadır. Ancak duygu ve irade olayların mantığını ilgilendirmez. Şu halde duygu ve imde olayları dışarda kalarak, sade zihin olayları üzerinde yaptığımız araştırmalarla, düşünmenin ilmini yapmış oluyoruz. Mantığın Psikoloji ile ilgisi işte bu noktada kendini göstermektedir; çünkü zihnin hakikate ulaşmak amacıyla ne yolda işletilmesi gerektiğini bilmek için, onun kendiliğinden nasıl işlemekte olduğunu bilmek lüzumludur. Bu sebepten, bazıları mantığın _ "zekâ psikolojisi" olduğunu söylerler. Ancak psikolojide anormal haller, yani şuurun hastalık halleri de incelendiği halde, mantık zihnin yalnız normal işleyişini incelemek iddiasındadır. Şu halde "mantık, normal zekânın psikolojisidir" demek daha doğru olacaktır. Böylelikle mantığın psikolojiden ibaret olduğu görülürse de hakikatte bu iki ilim birbirinden ayrıdır. Zira psikoloji, şuur hallerini oldukları gibi ele almakta ve ulaşılması gerekli olan herhangi bir amacı gözönünde tutmamaktadır. Mantıkta ise, hakikate ulaşmak amacı güdülür. Hakikate ulaşmak için zihnin, gelişigüzel işlemesi yeterli değildir. Bunun için bir takım kaidelere uyması zorunludur. Bu kaidelerin dışına çıkınca yanılma, tehlikesi kendini gösterir. İşte bu sebepten mantığa normatif (kaide koyucu) ilim denir. Ahlakın, insanı iyiliğe ulaştırıcı kaideleri gibi, mantığın da, aklı hakikate ulaştırıcı kaideleri bulunduğundan, bu iki ilim normatif ilimlerdir. Şu halde mantıkla psikoloji arasında şu farklar bulunmaktadır: 1. - Psikoloji bütün ruhsal halleri inceler, mantık yalnız zekâ olaylarını ele alır…

---