Gaspare Fossati, Tanzimat devrinde geldiği İstanbul'da yirmi yıl yaşamış ve başta Ayasofya'nın restorasyonu olmak üzere çok sayıda mimari proje gerçekleştirmiş İtalyan mimardır. Kardeşi mimar Giuseppe Fossati ile birlikte çalışmıştır. İki mimar, "Fossati Kardeşler' olarak anılır. Gaspare Trajano Fossati kardeşlerden büyüğü ve daha fazla tanınmış olanıdır. Eserleri ile İstanbul siluetini değiştirmiş, geleneksel mimariye yenilik getirmiş bir mimardır, Büyük bir Beyoğlu yangınında kül olan İstanbul Rus elçiliği binasının yerine büyük ve gösterişli bir bina inşa etmek üzere İstanbul'a gönderilen mimar, 20 Mayıs 1837'de İstanbul'a geldi. 7 Temmuz 1838'de inşaatı başlayan binanın açılışını 1845 yılında gerçekleştirdi; inşaatın bütün ayrıntıları ile tamamen bitmesi 1849 yılını buldu. Batı üslubundaki büyük kâgir bina (bugün de Rusya Federasyonu'nun İstanbul Başkonsolosluğu olarak kullanılan bina), gerek Osmanlı ileri gelenleri, gerekse İstanbul'daki yabancı devlet temsilcileri ve Levantenler arasında ilgi uyandırdı[4]. Mimar, elçilik binasının inşaatı sürerken İstanbul'da başka yapılar için siparişler aldı. 1847'de Abdülmecid tarafından Ayasofya Camii'nin restorasyonu ile görevlendirildi. Yaşamı boyunca en önemli uygulaması olarak sözünü ettiği bu restorasyon sırasında hazırladığı resimlerden 25'ini Abdülmecid'in desteği ile büyük ölçülerde bir albüm halinde Londra'da yayımladı. Ayasofya restorasyonu sırasında hünkâr girişi cephe düzenlemesi, hünkâr mahfili, Kasr-ı Hümayun ve Ayasofya Muvakkithanesi gibi ekler yaptı…

---