Bugünkü Mersin ilinin sınırlarının içinde kalan antik Kilikia toprakları Anadolu ile Mezopotamya arasında binlerce yıldır birbirlerini karşılıklı etkilemiş olan kültürlerin kavşağında bulunmaktaydı. Prehistorik devirlerden beri yoğun bir yerleşime sahne olan bölgede, bilinen en eski yerleşme Zephyrion'dur. Akdeniz'de zeytin ve incirin ilk görüldüğü yerleşim olarak bilinen bölgeden tarih boyunca krallar, rahipler, korsanlar, filozoflar, gezginler geçmiş; Hititlerden Asurlulara, Fenikelilerden Selenkoslara, Helenlerden Araplara kadar pek çok uygarlık burada hüküm sürmüş ve kültür birikimlerini miras bırakmışlardır. Kent tarihi açısından önemli bir durum sergileyen Mersin, Anadolu'daki pek çok kent gibi süreklilik göstermemiştir. Tarsus ve Silifke gibi merkezlerinde bu gelişim çizgisi işlerken, Mersin'de Ortaçağ ve Klasik Osmanlı Dönemi boyunca herhangi bir kentin olduğunu söylemek mümkün değildir. Eski dönemlerdeki kent söndükten sonra, yerine tekrar bir kentin kurulması ancak 19. yüzyılın ikinci çeyreğinde mümkün olmuştur. Adının Yunanca kökenli olduğu ve bilimsel ismi Myrthus olan mersin ağacından geldiği düşünülmektedir. Evliya Çelebi'nin Seyahatname'sinde bildirdiğine göre ise Mersin adı, kendisinin de misafir olduğu ve Mersinoğlu tabir edilen 70 evli bir Türkmen köyünden gelmektedir. Bu köyün bugünkü Mersin merkezinin yakınında olduğu yine kendisinin tanımlarından çıkarılmaktadır. Dağ, deniz ve ova üçgeninde, Türkiye'nin en önemli limanlarından biri olan Mersin'i, konusunun uzmanları yazdı. Sırtı Dağ, Yüzü Deniz: Mersin'de Mustafa H. Sayar, Serra Durugönül, Ayşe Aydın, Nükhet ve Nuri Adıyeke, Levent Zoroğlu, Kemal Çelik Prehistorik Dönem'den başlayarak kentin tarihsel geçmişini ele aldılar. Semihi Vural saat yönünde bir gezinti kurgulayarak Gülnar'dan Yenice'ye bizlere kenti gezdirmiş oldu. Cengiz Bektaş, Cevat Geray, Filiz Yenişehirlioğlu ve Candan Ülkü mimari, kent sosyolojisi, sanat tarihi açısından Mersin üstüne yazdılar…

---