Türk tarih kitaplığı içinde Osmanlı kentlerini, hele İstanbul'u ele alan eserler ne yazık ki çok az sayıdadırlar. Osmanlı tarihi konusunda şimdiye değin yayınlanan eserlerin daha çok klasik bir gelenek içinde, askeri ve siyasal tarihe ağırlık vererek toplumsal ve iktisadi tarihi ihmal etmelerinin bir ürünü olarak Osmanlı kentleri hakkında çok yeterli bilgiler edinmekten mahrum kaldık. Bu olgunun bir başka ürünü de, geçmişi bilmek isteyen yeni kuşakların Osmanlı hakkındaki izlenimlerinin kaçınılmaz olarak, tarımsal ağırlıklı olmasıdır. Robert Mantran'ın bir emek ürünü olan 17. Yüzyılın İkinci Yarısında İstanbul adlı eseri bize bu konuda dışarıdan yapılan destektir. Burada dışarıdan terimini kullanmamıza rağmen, okuyucu bunu bir dil pelesengi olarak kabul etmelidir. Çünkü Mantran hiç de dışarıdan biri değildir. Uzun bir süre Galatasaray Lisesinde hocalık yaparak Türk gençlerinin yetişmesine fiilen katkıda bulunmuş olmanın dışında, yılmaz ve yorulmaz bir Türk tarihi araştırmacısı olarak sürekli çalışmakta ve üretmektedir. Öte yandan, sevmesini bir türlü bilemediğimiz ve üst geçitler, demir parmaklıklar, denize dökülen çöpler vs.'yle devamlı çirkinleştirdiğimiz bir kentin nostaljik âşıklarından biridir de Mantran İstanbul'u sevmesinin karşılığını vermiştir. Bu 6 milyon Türkiye Cumhuriyeti vatandaşına bir ışık tutar mı acaba? BÖLÜM BİR: -Yerleşim Alanı - Coğrafi Konum - İklim - Kentin doğal bölümleri - Kentin genel görünüşü BÖLÜM İKİ: - İstanbul'un Mahalleleri ve Nüfusu - Yerleşme bölgeleri - Ticaret Alanları - Yerleşim yerlerinin yoğunluğu - Yerleşim yerlerinin dağılımı: "Muteber" mahalleleri ve "halk" mahalleleri - Kentin iskânı - Nüfus tahmini - Nüfusun unsurları "Azınlıklar" BÖLÜM ÜÇ: - Başkent'in Dış Mahalleleri -

---